Múa rối nước ra đời cùng nền văn minh lúa nước. Từ một nghệ thuật mang yếu tố dân gian, múa rối nước đã trở thành một nghệ thuật truyền thống. Tinh hoa của nghệ thuật múa rối nước ngày càng nhận được nhiều sự ngưỡng mộ của bạn bè quốc tế, trở thành một […]
Múa rối nước ra đời cùng nền văn minh lúa nước. Từ một nghệ thuật mang yếu tố dân gian, múa rối nước đã trở thành một nghệ thuật truyền thống. Tinh hoa của nghệ thuật múa rối nước ngày càng nhận được nhiều sự ngưỡng mộ của bạn bè quốc tế, trở thành một sản phẩm nghệ thuật độc đáo của Việt Nam.
Hà Nội là tự hào là vùng đất của nhiều phường rối nước nổi tiếng như phường rối Đào Thục (Đông Anh), phường rối Bình Phú, Chàng Sơn, Thạch Xá (Thạch Thất), Tế Tiêu (Mỹ Đức)…Các phường rối nước không chỉ biểu diễn phục vụ nhân dân địa phương trong các dịp lễ hội mà còn là địa chỉ văn hóa thu hút khách du lịch trong và ngoài nước. Nhiều phường rối đã vinh dự được mời đi Thái Lan, Hàn Quốc, Trung Quốc… biểu diễn giới thiệu bạn bè quốc tế về nghệ thuật rối nước đặc sắc của quê hương.
Để giữ gìn và phát huy nghệ thuật rối nước truyền thống, Sở VHTT Hà Nội đã quan tâm, bảo tồn như hỗ trợ trang thiết bị, dựng tiết mục biểu diễn, gắn hoạt động biểu diễn rối nước với các tour, tuyến du lịch, tạo điều kiện cho các nghệ nhân trình diễn phục vụ nhân dân và du khách quốc tế. Trong đó điểm nhấn Liên hoan Nghệ thuật múa rối nước Hà Nội lần thứ nhất do Sở VHTT Hà Nội tổ chức diễn ra ngày 18/3/2016 tại thủy đình làng Đào Thục, xã Thụy Lâm, Đông Anh là một hoạt động thiết thực để các phường rôi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm phát huy bộ môn nghệ thuật độc đáo này.
NSND Trần Quốc Chiêm – Phó giám đốc Sở VHTT trao cờ lưu niệm cho các phường rối dự Liên hoan
Trong tiết trời xuân dịu mát, xung quanh khu thủy đình của làng Đào Thục, ngay từ sáng sớm nhân dân đã nô nức đến dự. Đông nhất là các cháu thiếu nhi vói khuôn mặt rạng ngời niềm vui như đi hội. Nhiều cụ cao tuổi cũng phấn khởi đến xem rối nước làng mình diễn thi với các phường bạn. Sau phần phát biểu khai mạc của NSND Quốc Chiêm – Phó Giám đốc Sở VHTT là cuộc thi tài giữa các phường rối nước tiêu biểu của Thủ đô. Dưới bàn tay khéo léo của gần 100 nghệ nhân đến từ 4 phường rối đã mang đến Liên hoan những tiết mục hay nhất, hấp dẫn nhất. Người xem thích thú các tích trò “Cày bừa, cấy lúa”, “Cá vật đẻ”, “Cốc mò cá”…tái hiện bức tranh sinh hoạt đồng quê Bắc bộ, rồi các tích trò vui nhộn “Múa lân”, “Múa rồng”, “Đấu vật”, “Rước tượng lên kiệu”… thể hiện không khí tưng bừng náo nhiệt của lễ hội xuân ở các làng quê. Đặc biệt là tiết mục “Leo cây đốt pháo” của phường rối Thạch Xá; “Thạch Sanh chém mãng xà” của phường rối Tế Tiêu; “Hai Bà Trưng dẫn quân”, “”Mời trầu” của phường rối Chàng Sơn; “Ba khí giáo trò”, “Hà Nội 12 ngày đêm – Điện Biên Phủ trên không” của phường rối Đào Thục đã mang lại ấn tượng sâu sắc cho khán giả qua những tràng pháo tay kéo dài không dứt.
Tích trò rước kiệu hội xuân của phường rối Chàng Sơn
Mỗi phường múa rối nước có những đặc điểm riêng. Người nghệ nhân rối nước đứng trong buồng trò để điều khiển con rối. Họ thao tác từng cây sào, thừng, vọt… (như rối Đào Thục), hoặc giật con rối bằng hệ thống dây bố trí ở dưới nước (như rối Chàng Sơn, Thạch xá, Tế Tiêu) tạo những động tác linh hoạt, vui nhộn của rối trong tích diễn. Ông Nguyễn Văn Chương – Trưởng phường Rối nước Đào Thục chia sẻ: Vinh dự cho Đào Thục được thành phố chọn làm điểm đăng cai Liên hoan. Đến với chương trình này, các tích trò của rối Đào Thục bình dị, mộc mạc, dân dã đã tạo nên thương hiệu cho làng rối cổ này có thể kể tới như: “Trâu chui ống”, “Lên võng xuống ngựa”; “Tễu bắt ác”… Nhiều tích trò đã trở nên quen thuộc với người yêu thích nghệ thuật rối nước như: “Hát chèo”, “Tráng sĩ đánh hổ”, “Thạch Sanh”…
Có thể thấy, với sự đầu tư công phu về trang thiết bị, đạo cụ, sự tâm huyết với nghệ thuật của nghệ nhân, nhiều tiết mục dự Liên haon đã được dàn dựng công phu, mang tính sáng tạo, có chất lượng chuyên môn cao. Kết thúc Liên hoan, BTC đã trao giải Nhất cho phường rối Đào Thục, giải Nhì cho phường rối Chàng Sơn. Các phường rối Tế Tiêu, Thạch Xá nhận đồng giải Ba. Nhân dịp này Sở VHTT cũng trao tặng gói hỗ trợ hệ thống âm thanh biểu diễn cho bốn phường rối tham dự liên hoan.
Quách Hương