“Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 – Thực trạng và giải pháp” là chủ đề của 3 cuộc toạ đàm do Thành uỷ Hà Nội tổ chức trong tháng 6/2021. Buổi toạ đàm đầu tiên diễn ra sáng 10/6/2021 dưới sự chủ trì của Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong.
Tham dự buổi tọa đàm có: Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Bùi Huyền Mai; Thành ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Trần Thế Cương.
Theo Công ước UNESCO 2007, Công nghiệp văn hóa là các ngành sản xuất ra những sản phẩm vật thể và phi vật thể về nghệ thuật và sáng tạo, có tiềm năng thúc đẩy việc tạo ra của cải và thu nhập thông qua việc khai thác những giá trị văn hóa và sản xuất những sản phẩm và dịch vụ dựa vào tri thức. Hiện nay, đối với nhiều quốc gia trên thế giới, ngành “công nghiệp văn hóa” đã và đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế – xã hội, an ninh quốc phòng, giao lưu hội nhập quốc tế và góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững về văn hóa.
Đối với Việt Nam, Nghị quyết số 33-NQ/TW của Trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” đã xác định: Phát triển Công nghiệp văn hóa là một trong những mục tiêu trong giai đoạn mới, nhằm “khai thác và phát huy những tiềm năng và giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam; khuyến khích xuất khẩu sản phẩm văn hóa, góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới”. Nghị quyết đại hội lần thứ XIII của Đảng cũng đã khẳng định: “Khẩn trương triển khai phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam, vận dụng có hiệu quả các giá trị và thành tựu mới của văn hóa, khoa học kỹ thuật, công nghệ của thế giới”.
Là Thủ đô, trung tâm đầu não về chính trị, hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của các nước, Hà Nội luôn xác định văn hóa là trung tâm trong chính sách phát triển, văn hoá không chỉ là mục tiêu, động lực mà còn là sức mạnh nội sinh, nguồn lực quan trọng phát triển Thủ đô trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa. Nhất là khi Hà Nội đã trở thành thành phố đầu tiên của cả nước và một trong 3 Thủ đô đầu tiên của khu vực Đông Nam Á nằm trong mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO vào năm 2019.
Phát biểu tại buổi toạ đàm, Trưởng ban Tuyên giáo Thành uỷ Hà Nội Bùi Huyền Mai cho biết: Đảng bộ Thành phố quyết định lựa chọn xây dựng Nghị quyết chuyên đề “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (một trong hai Nghị quyết chuyên đề được xác định trong cả nhiệm kỳ Đại hội) làm bước đột phá trong phát triển văn hóa Thủ đô với tầm nhìn rộng mở, nhằm bắt nhịp xu thế thời đại; không ngừng phát triển, nâng cao chất lượng văn hóa, đảm bảo hài hòa giữa bảo tồn và phát triển văn hóa, cải thiện đời sống tinh thần Nhân dân gắn với thu hẹp khoảng cách, nâng cao khả năng thụ hưởng văn hóa giữa các vùng (khu vực đô thị, ngoại thành, khu xa trung tâm…), góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, gia tăng tỷ trọng đóng góp vào GRDP của Thành phố; hướng tới mục tiêu từng giai đoạn, phấn đấu đến năm 2045 Hà Nội “có chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, bền vững; là Thành phố kết nối toàn cầu, có sức cạnh tranh quốc tế, GRDP/người đạt trên 36.000 USD”.
Đây vừa là việc cụ thể hóa nhiệm vụ đặt ra trong “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” của Chính phủ, Chương trình số 06 – CTr/TU của Thành ủy Hà Nội (khóa XVII) về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh, giai đoạn 2021 – 2025”, vừa là quyết tâm chính trị cao của Thành phố thực hiện cam kết với UNESCO trong việc xây dựng Hà Nội trở thành “Thành phố sáng tạo” trên lĩnh vực “Thiết kế” của khu vực Đông Nam Á, với nền tảng là các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo.
Ngày 09/4/2021, Thành ủy đã ban hành Kế hoạch số 22-KH/TU về triển khai xây dựng Nghị quyết chuyên đề về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Để đảm bảo tính khoa học và khả thi trong thực tiễn của Nghị quyết chuyên đề này, Thành ủy Hà Nội tiến hành triển khai xây dựng Đề án “Phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, trong đó có khảo sát, đánh giá thực trạng, những thuận lợi, khó khăn của Thành phố, đồng thời tham vấn sáng kiến của các chuyên gia.
Trong khuôn khổ yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội tổ chức 3 buổi Tọa đàm chủ đề “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 – Thực trạng và giải pháp” với mong muốn nhận được sự đóng góp, tham vấn của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, các doanh nghiệp, cộng đồng sáng tạo đang hoạt động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật trên 12 lĩnh vực được xác định trong Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa của Chính phủ như: Điện ảnh; Nghệ thuật biểu diễn; Quảng cáo; Thủ công mỹ nghệ; Phần mềm và các trò chơi giải trí; Truyền hình và phát thanh; Thời trang; Du lịch văn hóa; Kiến trúc; Thiết kế; Xuất bản; Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm.
Các ý kiến tham luận sẽ tập trung vào 4 chủ đề: Thứ nhất, nhận diện tiềm năng, thế mạnh của Hà Nội trong các lĩnh vực công nghiệp văn hóa. Đánh giá nguồn lực kinh tế các ngành công nghiệp văn hóa có thể đóng góp vào tăng trưởng GRDP của Thủ đô. Thứ hai, những lĩnh vực doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đang hoạt động trong lĩnh vực văn hoá nghệ thuật quan tâm, thuận lợi và khó khăn trong quá trình phát triển hiện nay. Thứ ba, những sáng kiến tham vấn, gợi mở; đề xuất với Thành phố các cơ chế, chính sách tạo điều kiện thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa phát triển. Thứ tư, sự vào cuộc, đóng góp của quý vị trong quá trình Thành phố triển khai thực hiện Nghị quyết.
Tại buổi toạ đàm đầu tiên diễn ra sáng 10/6/2021, có 12 ý kiến phát biểu tham luận của các nhà báo, nhà sản xuất, văn nghệ sĩ trong nhiều lĩnh vực như: Âm nhạc, mỹ thuật, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn… Đa phần các ý kiến đã nêu ra các tiềm năng, lợi thế cũng như khó khăn, hạn chế, đồng thời đưa ra những ý kiến đóng góp thiết thực cho việc phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô trong giai đoạn tới.
Theo nhà báo Phùng Công Sưởng: Công nghiệp văn hóa là lĩnh vực mới đối với Việt Nam nên cần được quảng bá, tuyên truyền rộng rãi để người dân nâng cao nhận thức về vai trò của văn hóa trong chiến lược phát triển chung của Thủ đô… Chủ tịch CLB Doanh nhân sáng tạo, Chủ tịch Tập đoàn Le Group Lê Quốc Vinh góp ý với tham luận: “Xây dựng thương hiệu thành phố sáng tạo cho Hà Nội”. Theo đó, Hà Nội cần phát huy giá trị hữu hình và giá trị vô hình và cần được cụ thể hóa bằng những hoạt động, sự kiện để người dân và du khách có những trải nghiệm trong nhiều lĩnh vực cụ thể.
Nhạc sĩ Quốc Trung – một trong những nhạc sĩ có nhiều sản phẩm âm nhạc đóng góp nhiều cho Hà Nội với các không gian âm nhạc sáng tạo gây tiếng vang như: Lễ hội âm nhạc Gió mùa (Monsoon music festival) cho rằng: Hà Nội có nhiều tiềm năng nhưng lại thiếu sản phẩm văn hóa quốc tế hấp dẫn du khách.Để phát triển công nghiệp hóa một cách hiệu quả, thành phố nên tận dụng được nguồn lực xã hội hóa và có những chính sách khuyến khích để thu hút sự tham gia sáng tạo của các đơn vị nghệ thuật nhà nước và tư nhân…
Theo NSƯT Trần Ly Ly – Giám đốc Nhà hát nhạc vũ kịch Việt góp ý: Để phát triển công nghiệp văn hoá, Hà Nội cần phải đầu tư, sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật mang giá trị “lõi”. Để làm được điều đó Hà Nội cần phải có cơ sở hạ tầng tốt với những địa điểm biểu diễn nghệ thuật đặc thù riêng…
Ông Lê Bá Ngọc- Thư ký hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cho rằng: Hà Nội phải là điểm đến của Thủ công mỹ nghệ… Còn bà Hà Thị Vinh – Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Hà Nội đã mang đến toạ đàm những trăn trở với dự án đưa Bát Tràng không chỉ là làng nghề truyền thống nổi tiếng mà còn mang lại những giá trị kinh tế khi kết hợp với kinh doanh du lịch…
Bên cạnh đó, còn có những ý kiến về việc phát triển điện ảnh Thủ đô và mong muốn có được những tác phẩm điện ảnh thương hiệu của Thủ đô, về Thủ đô… của TS Ngô Phương Lan – Nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh và Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát.
Phát biểu kết luận buổi toạ đàm, Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết: Hà Nội là địa phương đầu tiên trên cả nước quyết định xây dựng Nghị quyết về phát triển công nghiệp văn hoá. Do đó, những đóng góp, phát biểu của các đại biểu, giúp Ban Chỉ đạo bước đầu xây dựng dự thảo Nghị quyết của Thành ủy cho vấn đề chuyên về lĩnh vực công nghiệp văn hóa, phát triển công nghiệp văn hóa. Thay mặt lãnh đạo Thành phố, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong cảm ơn và ghi nhận tất cả những ý kiến đóng góp này.
Phó Bí thư Thành uỷ Nguyễn Văn Phong chia sẻ: Để có thể thực hiện tốt việc phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô, Thành phố sẽ chú trọng vào một số phần việc như: Tạo dựng môi trường thuận lợi cho phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng hạ tầng, cơ sở vật chất, hoàn chỉnh các quy hoạch văn hóa như: nhà hát, quảng trường, bảo tàng… Thành phố cũng sẽ hoàn thiện, bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp; tạo ra một hệ sinh thái văn hóa sáng tạo bao gồm thị trường văn hóa, đưa vào hệ thống giáo dục để đào tạo một thế hệ công chúng biết trân trọng giá trị văn hóa truyền thống và biết hưởng thụ văn hóa hiện đại thế giới. Đồng thời quan tâm đến phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực phát triển công nghiệp văn hoá Thủ đô.
PV