Câu chuyện về phở không chỉ là hành trình bảo tồn, mà còn là tầm nhìn phát triển của một đô thị sáng tạo. Hà Nội đang từng bước biến những giá trị văn hóa truyền thống thành động lực cho tăng trưởng mới. Từ một món ăn, phở đã mở ra những hướng đi cho du lịch ẩm thực, cho quảng bá thương hiệu quốc gia, cho công nghiệp sáng tạo và công nghiệp văn hóa…
Trong hai ngày (11 – 12/10), tại Trung tâm thương mại Tasco Mall (số 7 – 9 đường Nguyễn Văn Linh, phường Việt Hưng, Hà Nội), Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với UBND phường Việt Hưng, Trung tâm UNESCO văn hóa ẩm thực Việt Nam, Trung tâm thương mại Tasco Mall tổ chức chuỗi các hoạt động “Phở – Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo”.
Các hoạt động giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa phi vật thể phở Hà Nội được chia làm hai không gian: Phân khu tọa đàm kết nối và phân khu không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội.
Bà Lê Thị Ánh Mai, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội phát biểu tại Tọa đàm
Phát biểu khai mạc tọa đàm “Phở – Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo”, bà Lê Thị Ánh Mai, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội nhấn mạnh: “Phở Hà Nội là kết tinh tri thức dân gian, kỹ nghệ chế biến và tập quán thưởng thức đặc trưng của người Tràng An. Năm 2024 Tri thức dân gian “Phở Hà Nội” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục quốc gia di sản văn hóa phi vật thể. Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của di sản; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác bảo vệ, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện nay. Tọa đàm hôm nay là dịp để các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực, các doanh nghiệp và nhà quản lý cùng chia sẻ góc nhìn, câu chuyện và đề xuất những sáng kiến nhằm:Khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử của phở; Tìm hướng đi mới trong quảng bá, phát triển phở Việt trên bản đồ ẩm thực thế giới; Kết nối phở với các ngành sáng tạo, du lịch, truyền thông và công nghiệp văn hóa. Chúng tôi kỳ vọng rằng, từ những ý kiến trao đổi tại tọa đàm, sẽ mở ra những giải pháp thiết thực và bền vững để đưa phở Hà Nội nói riêng và Phở Việt Nam nói chung phát triển đúng tầm, góp phần định vụ thương hiệu văn hóa ẩm thực trong thời đại mới”.
Ông Yokoyama Hiroya,Phó Giám đốc khối Marketing Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam phát biểu tại Tọa đàm
Đại diện Acecook, ông Yokoyama Hiroya, khẳng định định hướng đồng hành dài hạn cùng Hà Nội để góp sức đưa phở trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, qua đó cho thấy vai trò quan trọng của khu vực tư nhân trong chuẩn hóa chất lượng, đổi mới trải nghiệm, mở rộng kênh lan tỏa và kể câu chuyện văn hóa Việt đến bạn bè quốc tế.
Tại tọa đàm, du khách được hòa vào dòng sự kiện, cùng với các chuyên gia hàng đầu về ẩm thực và công nghiệp văn hóa và các nghệ nhân phở, trao đổi về các nội dung như: Nhận diện và khai thác di sản văn hóa phi vật thể Phở Hà Nội với vai trò chất liệu cho sáng tạo liên ngành, vấn đề thương hiệu phở của các cửa hàng phở gia truyền; ứng dụng công nghệ số trong quảng bá di sản phở; các giải pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản phở trong đời sống đương đại…
Tọa đàm có sự tham dự của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực ẩm thực và công nghiệp văn hóa đến từ Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; Cục Di sản Văn hóa; Văn phòng UNESCO tại Việt Nam; Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội; Trung tâm UNESCO Văn hóa Ẩm thực Việt Nam cùng các nghệ nhân phở nổi tiếng.
Theo Phó Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa phi vật thể – Cục Di sản văn hoá, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phạm Cao Quý, Việt Nam đang từng bước hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO để ghi danh phở là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là bước tiếp nối của hành trình bảo tồn và phát huy di sản ẩm thực Việt, đồng thời khẳng định năng lực và vị thế của đất nước trong lĩnh vực di sản văn hóa. Đến nay, Việt Nam đã có 16 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, và chưa một hồ sơ nào bị từ chối.
TS Lê Thị Thu Hương, Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế đã đưa ra gợi ý mới để truyền thông, lan tỏa giá trị của phở đó là đưa phở vào chương trình giảng dạy trong các trường học trên địa bàn Thủ đô. Các nội dung về phở sẽ lan tỏa tình yêu và ý thức bảo tồn di sản đến thế hệ trẻ, từ đó lan tỏa ra cộng đồng.
Theo TS Phạm Thị Lan Anh, Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa (Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội), phở gắn với không gian văn hóa của người Hà Nội. Bảo tồn không có nghĩa là đứng yên, vấn đề đặt ra là dù thay đổi, biến tấu để thích nghi thì vẫn phải giữ được giá trị cốt lõi của phở. Những biến tấu như phở cuốn, phở trộn, phở chiên phồng hay phở gà nghệ thuật cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của người Hà Nội. Sự sáng tạo ấy không làm mất đi bản sắc, mà giúp di sản tiếp tục sống trong đời sống hiện đại. Cùng với đó, nhiều cơ quan báo chí và doanh nghiệp đã góp phần quan trọng trong việc quảng bá phở Hà Nội. Báo Kinh tế & Đô thị cùng các đơn vị như Acecook Việt Nam đã chung tay lan tỏa tinh thần bảo tồn và phát huy giá trị di sản, biến câu chuyện ẩm thực thành một phần của chiến lược phát triển văn hóa đô thị. Một điều đặc biệt quan trọng đó là vai trò của cộng đồng trong bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị di sản. Chỉ khi cộng đồng – từ nghệ nhân, sinh viên, người tiêu dùng cho tới doanh nghiệp – cùng tham gia, thì di sản mới thật sự có sức sống và ý nghĩa trong hiện tại.
Câu chuyện về phở không chỉ là hành trình bảo tồn, mà còn là tầm nhìn phát triển của một đô thị sáng tạo. Hà Nội đang từng bước biến những giá trị văn hóa truyền thống thành động lực cho tăng trưởng mới. Từ một món ăn, phở đã mở ra những hướng đi cho du lịch ẩm thực, cho quảng bá thương hiệu quốc gia, cho công nghiệp sáng tạo và công nghiệp văn hóa. Có thể thấy, từ nồi nước dùng nghi ngút khói nơi góc phố cho tới không gian hội thảo quốc tế, phở Hà Nội đã đi một chặng đường dài để khẳng định vị thế trong lòng người Việt và bạn bè thế giới. Hà Nội, bằng tầm nhìn văn hoá và tinh thần sáng tạo, đang biến phở thành cầu nối giữa quá khứ và tương lai, nơi di sản không chỉ được lưu giữ mà còn được làm giàu, được kể lại bằng ngôn ngữ của thời đại mới.
Trao Giải Nhất Cuộc thi “Video ngắn giới thiệu về Phở Hà Nội”
Trao Giải Nhất cuộc thi “Ký họa về di sản văn hóa phi vật thể Phở”
Tại Tọa đàm, Ban tổ chức đã trao thưởng cho các tác giả đoạt giải trong cuộc thi “Video ngắn giới thiệu về Phở Hà Nội” và cuộc thi “Ký họa về di sản văn hóa phi vật thể Phở”. Đây là hai cuộc thi được Ban tổ chức phát động từ tháng 9/2025. Sau hơn 1 tháng phát động, Ban tổ chức đã thu về được gần 200 video của hơn 500 sinh viên, đến từ các trường: Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Trường đại học Thủ đô, Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế, Đại học Hòa Bình, Cao đẳng du lịch Việt Nam… giới thiệu về văn hóa, tập quán, cách thưởng thức và thương hiệu phở truyền thống của Hà Nội.
Các video đã góp phần lan tỏa không gian văn hóa Phở Hà Nội trên mạng xã hội. Ngoài ra, cuộc thi “Ký họa về di sản văn hóa phi vật thể “Phở” của Khoa Mỹ thuật Cơ sở – Trường đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đã tạo dấu ấn rất riêng cho hoạt động sáng tạo giá trị văn hóa ẩm thực phở trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo. Các tác phẩm ký họa được trưng bày tại không gian mở của Trung tâm thương mại Tasco Mall đã thu hút đông đảo khách tham quan, trong đó có nhiều bạn trẻ.
Không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể phở Hà Nội
Tại không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội được tổ chức ngoài trời có sự tham gia trình diễn quy trình nấu phở, trải nghiệm món ăn của các thương hiệu phở nổi tiếng như Phở Thìn Hàng Tre, Phở Long Bích, Phở Khôi Hói… Tại đây, du khách được thưởng thức phở, được check-in cùng với các đầu bếp, những người thực hành thức quà đặc sắc của Hà Nội đồng thời tham gia trải nghiệm tại các gian hàng của Acecook – thể hiện hành trình sáng tạo từ phở truyền thống sang những thức quà tiện dụng trong đời sống bận rộn hiện nay.
Đức Minh