Lan tỏa giá trị bền vững của di sản gốm Việt

Trưng bày là hoạt động ý nghĩa trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 65 năm kết nghĩa giữa thành phố Hà Nội và thành phố Huế (1960–2025), góp phần tôn vinh mối quan hệ gắn bó bền chặt giữa hai trung tâm văn hóa lớn của đất nước.

Trưng bày chuyên đề “Từ Thăng Long đến Phú Xuân – Hành trình Gốm Việt” là một hành trình khám phá, giới thiệu đến công chúng những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của hai vùng đất Thăng Long (Hà Nội) và Phú Xuân (Huế) trong tiến trình lịch sử và sự hình thành nghề gốm ở hai vùng kinh đô xưa. Chuyên đề trưng bày tôn vinh sự hòa quyện giữa văn hóa cung đình và văn hóa dân gian, đặc biệt là nghệ thuật chế tác gốm Bát Tràng của cư dân Thăng Long và gốm Phước Tích của cư dân Phú Xuân. Qua đó, làm nổi bật nét đặc trưng truyền thống, sự đổi mới trong từng công đoạn sản xuất của hai dòng gốm nổi tiếng một thời và còn lưu truyền cho đến ngày nay.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Lê Xuân Kiêu – Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhấn mạnh: “Thông qua trưng bày, chúng tôi mong muốn tôn vinh giá trị của nghề gốm truyền thống, đồng thời làm nổi bật mối liên kết văn hóa Bắc – Trung, góp phần lan tỏa tinh thần kết nghĩa Hà Nội – Huế trong bối cảnh đương đại. Đây cũng là dịp để công chúng hiểu rõ hơn về vai trò của di sản nghề thủ công trong đời sống hôm nay, từ đó nâng cao ý thức giữ gìn và phát huy các di sản văn hóa dân tộc.”

Cũng tại buổi lễ, ông Nguyễn Đức Lộc – Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Thành phố Huế chia sẻ: “Qua hoạt động lần này, chúng tôi – những người làm công tác văn hóa – muốn gửi gắm thông điệp về bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của vùng đất Thăng Long (Hà Nội) và Phú Xuân (Huế), đồng thời tôn vinh những đóng góp thầm lặng của các nghệ nhân làm gốm Bát Tràng (Hà Nội) và Phước Tích (Huế) trong công tác gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống của làng nghề. Từ đó, góp phần vào công tác tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ về việc giữ gìn những nét đẹp văn hóa truyền thống mà ông cha ta đã trao truyền cho các thế hệ hôm nay và mai sau.”

Với hệ thống hiện vật, hình ảnh và tư liệu phong phú, trưng bày dẫn dắt công chúng khám phá hành trình lịch sử và văn hóa của hai dòng gốm tiêu biểu: gốm Bát Tràng – di sản ngàn năm của Thăng Long – Hà Nội và gốm Phước Tích – tinh hoa từ đất của cư dân Phú Xuân – Huế. Qua đó, công chúng có thể hiểu sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng qua các triều đại, làm nổi bật những đặc trưng về công thức, kỹ thuật tạo hình, phương pháp sử dụng nhiệt trong kỹ thuật nung… tạo nên thương hiệu của gốm Bát Tràng. Đồng thời không gian trưng bày gốm Phước Tích lại được thể hiện theo dòng chảy lịch sử của vùng đất Thuận Hóa – Phú Xuân, giới thiệu hệ thống di sản kiến trúc làng cổ Phước Tích, quy trình làm gốm thủ công truyền thống, cùng những giá trị lịch sử, văn hóa và kinh tế mà dòng gốm này từng mang lại cho vùng đất Kinh đô xưa.

Không gian trưng bày được xây dựng như một cuộc đối thoại văn hóa, nơi hai dòng gốm truyền thống gặp gỡ, phản ánh sự giao thoa giữa văn hóa cung đình và văn hóa dân gian, giữa truyền thống và sáng tạo.

Thông qua trưng bày, công chúng và du khách trong nước và quốc tế có cơ hội cảm nhận sâu sắc dòng chảy liên tục của văn hóa Việt Nam – nơi tinh hoa được kết tinh trong từng dáng gốm, lớp men và dấu ấn tài hoa của người thợ. Sự kiện góp phần lan tỏa giá trị bền vững của di sản gốm Việt, khẳng định tinh thần gắn kết vùng miền và tiếp nối ý nghĩa sâu sắc của tinh thần “một dân tộc – một cội nguồn” trong thời kỳ phát triển mới của đất nước.

PV