Nhân kỷ niệm 68 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2022), sáng 8/10, Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám khai mạc trưng bày chuyên đề “Bia đá kể chuyện” với chủ đề “Hiền tài là nguyên khí Quốc gia”. Triển lãm nhằm góp phần bảo vệ và phát huy các giá trị di sản tư liệu thế giới đồng thời đưa di sản đến gần hơn với công chúng.
Đến dự lễ khai mạc có TS. Phạm Định Phong – Phó Cục trưởng Cục di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); Bà Trần Thị Vân Anh – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội; cùng lãnh đạo các bảo tàng, các cơ quan, ban ngành Thành phố; lãnh đạo các phòng, ban, đơn vị trực thuộc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu.
Phát biểu khai mạc triển lãm, bà Trần Thị Vân Anh – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết: Ngay từ những ngày đầu xây dựng nền quân chủ độc lập, các triều đại phong kiến Việt Nam đã chú trọng tới việc tuyển chọn nhân tài. Kể từ khoa thi Nho học đầu tiên được tổ chức năm 1075 dưới triều vua Lý Nhân Tông cho đến khoa thi cuối cùng năm 1919 dưới triều vua Khải Định, lịch sử khoa cử Nho học Việt Nam đã trải qua hơn 800 năm với hàng trăm khoa thi được tổ chức và sự xuất hiện của nhiều bậc hiền tài, góp phần đảm bảo cho sự thịnh vượng của biết bao triều đại.
Bên cạnh việc được triều đình trọng dụng với nhiều ân điển, kể từ khoa thi năm 1442, các nhà khoa bảng còn được tôn vinh trên những tấm bia Tiến sĩ đặt tại Văn Miếu ở kinh đô để lưu truyền tiếng thơm đến muôn đời sau. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, một số bia Tiến sĩ thuộc Văn Miếu Thăng Long xưa đã bị mất hoặc thất lạc, hiện chỉ còn 82 bia Tiến sĩ được bảo tồn tại khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội và đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới, được chính phủ Việt Nam công nhận là Bảo vật quốc gia.
“Những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của 82 bia Tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ được thể hiện đơn thuần qua những hàng chữ Nho hay hoa văn trang trí trên mặt bia. Ẩn sau lớp mặt đá khô cứng và câm lặng đó là hàng ngàn câu chuyện thú vị về cuộc đời và sự nghiệp của hơn 1.300 vị tiến sĩ đang chờ đợi chúng ta khám phá” – Bà Trần Thị Vân Anh khẳng định.
Trưng bày chuyên đề “Bia đá kể chuyện” với chủ đề “Hiền tài là nguyên khí Quốc gia” được thể hiện qua 4 nội dung: “Chiêu mộ hiền tài” giới thiệu một số nét chính về khoa cử của nước ta giai đoạn 1442 – 1529; “Con đường khoa cử” giới thiệu thông tin về thi cử và chế độ đãi ngộ dành cho những người đỗ đạt; “Gương sáng tiền nhân” giới thiệu một số danh nhân tiêu biểu có nhiều đóng góp cho giáo dục nước nhà và một số lĩnh vực khác; “Lưu danh muôn thuở” giới thiệu những câu trích dẫn nổi tiếng về giá trị của đào tạo và sử dụng nhân tài.
“Hiền tài là nguyên khí Quốc gia” là chương đầu tiên trong câu chuyện dài mà 82 bia Tiến sĩ Văn Miếu Thăng Long sẽ mang đến trong thời gian tới. Trưng bày lựa chọn giới thiệu 14 bia Tiến sĩ đầu tiên có liên quan đến các khoa thi trong giai đoạn 1442 – 1529, tương ứng với những khoa thi được tổ chức dưới triều Lê Sơ và kết thúc bằng khoa thi đầu tiên của nhà Mạc. Những bia Tiến sĩ còn lại sẽ tiếp tục được giới thiệu đến khách tham quan trong những cuộc trưng bày triển lãm sau này.
Trưng bày chuyên đề “Bia đá kể chuyện” kéo dài đến hết ngày 8/11/2022 tại Tiền đường Nhà Thái học, khu di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu Quốc Tử Giám, số 58, phố Quốc Tử Giám, Đống Đa, Hà Nội.
Vy Vy