Đình Cổ Chế được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là “Một trong những viên ngọc quý còn sót lại của đồng bằng Bắc Bộ”….
Đình thôn Cổ Chế, xã Phúc Tiến, huyện Phú Xuyên là ngôi đình hơn 300 năm tuổi. Đây là ngôi đình đẹp, được xây dựng từ thời Lê Trung Hưng. Đình là nơi thờ Trung thành phổ tuế Đại vương – Một tướng tài thời Hùng Duệ Vương. Hàng năm, vào ngày 12 tháng Hai dân làng Cổ Chế lại tưng bừng tổ chức lễ hội truyền thống tưởng nhớ công lao của thành hoàng làng. Trong đình Cổ Chế hiện còn lưu giữ được nhiều mảng chạm khắc đẹp, còn nguyên vẹn, hiếm thấy như: Nghê ổ (nghê mẹ và 7 nghê con quấn quýt), tượng người cưỡi nghê, người cưỡi rồng, người cưỡi hổ… Bên cạnh đó, trong đình còn có những mảng chạm khắc hoạt cảnh dân gian vui nhộn như hình ảnh 2 người năm đuôi trâu kéo lại, không cho chúng chọi nhau. Đặc biệt, đình Cổ Chế hiện còn lưu giữ được nhiều hiện vật quý, như: Thần phả, 12 đạo sắc phong chữ Hán và bản dịch bằng chữ Quốc ngữ. Đình Cổ Chế được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là “Một trong những viên ngọc quý còn sót lại của đồng bằng Bắc Bộ”. Nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Đức Bình cho rằng những chạm khắc ở đình Cổ Chế có thể sánh ngang với những chạm khắc trang trí ở các đình làng khác cùng niên đại như đình Chu Quyến, Hương Canh, Phù Lão. Năm 2004, đình được công nhận di tích cấp thành phố. Năm 2015 được Bộ VHTTDL công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Trải qua thăng trầm của thời gian, đình Cổ Chế đã bị xuống cấp nghiêm trọng, nhiều hạng mục bị hư hỏng. Năm 2023, UBND huyện Phú Xuyên đã triển khai thực hiện Dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Cổ Chế với tổng kinh phí đầu tư gần 24 tỷ đồng. Ngày 13/10/2024, UBND xã Phúc Tiến đã long trọng tổ chức Lễ cắt băng khánh thành công trình tu bổ và tôn tạo di tích đình làng Cổ Chế. Công trình không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tâm linh của người dân địa phương mà còn là nơi giáo dục con cháu về truyền thống uống nước nhớ người và lòng yêu quê hương đất nước.
T.Q (T/h)