Nằm trong quần thể khu di tích lịch sử-văn hóa quan trọng bậc nhất của thủ đô Hà Nội và của cả nước, cùng với Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nhà sàn Bác Hồ, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã trở thành “địa chỉ đỏ”, một trong những nơi thu hút đông đảo khách tham quan trong và ngoài nước.
Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời (ngày 2/9/1969), thể theo nguyện vọng của nhân dân Việt Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bảo tàng về Người.
Ngày 25/11/1970, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết thành lập Ban phụ trách xây dựng Bảo tàng.
Bảo tàng Hồ Chí Minh ở số 19 phố Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội, được khởi công xây dựng ngày 31/8/1985 và khánh thành ngày 19/5/1990, đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Công trình Bảo tàng do kiến trúc sư trưởng người Nga Garôn Ixacôvích thiết kế và được xây dựng với sự giúp đỡ chí tình của nhân dân Liên Xô. Tòa nhà bảo tàng là khối hình vuông vát góc, cao 3 tầng gần 20m, mỗi chiều dài 70m mang biểu tượng một bông sen trắng thanh tao, gợi nhớ tới Làng Sen, quê hương của Người.
Bốn khối hình vuông ở tầng trên cùng vừa là cánh sen, vừa là 4 khuôn cửa hướng trông ra đường Hùng Vương, nhà sàn của Bác, đường Ngọc Hà, Phố Nguyễn Thái Học. Chính những sự cách điệu từ 4 khối hình vuông này đã gắn kết kiến trúc của công trình với cảnh quan thiên nhiên chung quanh. Từ đường Hùng Vương theo phố Chùa Một Cột dẫn tới cửa chính của Bảo tàng, con đường như gạch nối giữa truyền thống lịch sử với thời đại Hồ Chí Minh.