Hạt cốm tươi, sáng, mỏng, có mùi thơm thoang thoảng, ngọt bùi của lúa non mới rất hấp dẫn thực khách. Cốm cũng có thể kết hợp với nhiều loại gia vị hay nguyên liệu khác để tạo ra những thức quà từ cốm “gợi nhớ, gợi thương” như chả cốm, xôi cốm, chè cốm, cốm xào, bánh cốm…
Mùa thu có lẽ là mùa đẹp nhất trong năm. Hà Nội có lẽ đẹp nhất trong tiết trời thu với sắc vàng của nắng quyện vào hương hoa sữa nồng nàn, với cơn gió heo may đưa hương cốm dịu dàng như gửi gắm cả trời thu…Cốm – thức quà bình dị, dân dã nhưng thật khó quên. Không phải ngẫu nhiên mà trong ca khúc “Nhớ mùa thu Hà Nội”, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn lại nhắc đến cốm với những ca từ đẹp đẽ:
Mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ
Cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua…
Bây giờ, nhiều nơi làm được cốm nhưng không ở đâu ngon như cốm Hà Nội. Chỉ cốm Hà Nội mới có độ dẻo mềm và thơm thảo đến vậy. Làng Vòng (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy) có nghề làm cốm nổi tiếng ấy. Để thưởng thức món cốm ngon nhất vẫn là vụ mùa (từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch). Hạt cốm tươi, sáng, mỏng, có mùi thơm thoang thoảng, ngọt bùi của lúa non mới rất hấp dẫn thực khách. Cốm được gói trong lá sen, cuốn bằng cọng rơm nếp, hương lúa non quyện với hương sen dìu dịu, man mác đem đến cho người thưởng thức cảm giác nhẹ nhõm, bình yên. Hình ảnh các mẹ, các chị quẩy đôi quang gánh xinh xinh, giắt bó rơm nếp nho nhỏ đi khắp các con phố Hà Nội và cất lời rao “Ai cốm đây”, “Ai mua cốm nào”…thật nên thơ, xao xuyến.
Người Hà Nội thưởng thức cốm bằng rất nhiều cách, đôi khi là nhón vài hạt ăn chơi, đôi khi lại ngồi nhâm nhi cùng chén nước trà xanh. Nhưng ngon hơn cả vẫn là ăn cốm kèm với chuối tiêu chín. Sự kết hợp giữa vị ngọt, thơm của chuối, dẻo mềm của cốm mang đến cho thực khách cái hương vị mùa thu thật sự. Cốm cũng có thể kết hợp với nhiều loại gia vị hay nguyên liệu khác để tạo ra những thức quà từ cốm “gợi nhớ, gợi thương” như chả cốm, xôi cốm, chè cốm, cốm xào, bánh cốm…
Ảnh minh họa.
Từ những hạt cốm tươi, người ta chế biến ra món chả cốm béo ngậy cho bữa ăn ấm cúng của mỗi gia đình. Cốm được trộn cùng thịt xay, mỡ phần và các loại gia vị sau đó nặn thành miếng cỡ lòng bàn tay. Nhà ai cầu kỳ thì bổ sung thêm chút bột nếp, bột nở hay bột năng. Miếng chả cốm còn sống được đem hấp qua sau đó mới chiên vàng trên chảo dầu nóng. Vào những ngày tiết trời se lạnh, chả cốm nóng giòn ăn kèm bún đậu, xôi và cơm sẽ rất ngon miệng. Độ dẻo thơm của cốm, đậm đà của thịt khiến món chả cốm thêm đậm vị, khiến người ta “ăn 1 lại muốn ăn 2”.
Ảnh minh họa.
Ngoài chả cốm, một món ngon từ cốm nữa cũng thường được nhắc tới là xôi cốm. Vẫn là nét đặc trưng vốn có của cốm mùa thu nhưng khi được biến tấu thành món xôi mềm dẻo, từng hạt cốm lại trở nên thật khác biệt. Đó chính là vị thơm bùi của đậu xanh, béo ngậy của dừa, hạt sen, vị ngọt mát của đường hòa quyện trong từng hạt cốm tạo nên món xôi cốm ngon khó cưỡng.
Ảnh minh họa.
Chẳng đòi hỏi những nguyên liệu cầu kỳ cũng không yêu cầu cách chế biến phức tạp nhưng đĩa cốm xào nhỏ xinh lại khiến bao người nhớ nhung trong những ngày Hà Nội mát mẻ. Thức quà mộc mạc từ lúa non ngon miệng nhưng cũng dễ làm. Lựa hạt cốm mềm dẻo xào cùng nước cốt dừa đến khi đặc quánh, cho ra chiếc đĩa nhỏ rồi rắc thêm chút dừa nạo là đủ tạo nên thức quà hoàn hảo để ăn chơi.
Ảnh minh họa.
Người Hà Nội cũng yêu thích món ăn dân dã là chè cốm, đặc biệt người trẻ rất say mê món quà vặt từ hạt lúa non này. Chè cốm không ngọt sắc mà chỉ có vị ngọt dịu nhẹ vấn vương nơi đầu lưỡi cùng hương thơm thoang thoảng của cốm. Đơn giản nhưng đậm vị nhớ thương, món chè đã theo gánh hàng rong đi qua mọi nẻo đường. Trong một chiều thu gió nhẹ, nhâm nhi bát chè cốm và ngắm nhìn nhịp sống chầm chậm trôi thì thật tuyệt vời.
Ảnh minh họa.
Nhắc đến những thức quà khi mùa cốm non về, người ta lại nhớ tới chiếc bánh cốm màu xanh lá mạ dẻo mịn được gói giấy bóng kính trắng, đựng trong chiếc hộp xinh xắn mang theo bao kỷ niệm. Chẳng biết từ bao giờ, bánh cốm đã trở thành một thức quà độc đáo, đặc trưng mà bất cứ ai khi đặt chân tới Hà Nội đều muốn nếm thử, mua thật nhiều về làm quà tặng người thân, bạn bè. Từng chiếc bánh làm từ cốm dẻo, nhân đỗ xanh xay nhuyễn, béo ngậy của dừa khiến thực khách mỗi lần nếm thử cứ mãi không quên. Thức quà Hà Nội thường xuất hiện trong những mâm cúng của các gia đình, lễ ăn hỏi của các cặp uyên ương như một nét văn hóa đẹp.
Hà Nội luôn đợi khách ghé qua mỗi độ thu về bằng những thức quà thơm ngon, ngọt ngào từ cốm, để cảm nhận trọn vị tinh hoa ẩm thực đất Hà thành.
Ngọc Trâm