Đền Ca Công là ngôi đền đơn sơ, cổ kính, xây dựng trên khoảng đất nhỏ. Đền thờ 3 gian 2 dĩ.
Đền Ca Công, thôn Lỗ Khê, xã Liên Hà, huyện Đông Anh có từ thời Hậu Lê. Đền thờ hai vị tổ nghề hát ca trù Đinh Dự và Đường Hoa.
Theo ngọc phả, Đinh Dự là con tướng quân Đinh Lễ, mẹ ông là người làng Lỗ Khê. Đinh Dự được sinh ra ở đây. Từ nhỏ cho đến lớn Đinh Dự luôn thể hiện là người đàn giỏi, hát hay. Ông lấy vợ tên là Đường Hoa Tiên Hải và mở giáo phường dạy hát, nổi tiếng khắp vùng.
Lỗ Khê với đền Ca Công nổi tiếng khắp cả nước vì đây là cái nôi ca trù. Đinh Dự đã được phong tặng là tổ nghề ca trù Việt Nam.
Đền thờ Ca Công hiện còn lưu bản sao ngọc phả nói về nguồn gốc của ca trù, do Tiến sĩ Đào Cử- Hộ bộ Thượng thư soạn thảo năm Hồng Đức thứ 7 (1476).
Đền Ca Công – Lỗ Khê
Đền Ca Công là ngôi đền đơn sơ, cổ kính, xây dựng trên khoảng đất nhỏ. Đền thờ 3 gian 2 dĩ. Ngôi đền thờ được có hàng cột lim to, vuông, ngoài sân lát gạch Bát Tràng. Trên chính điện ngôi đền có treo bức hoành phi đề 4 chữ Hán: “Sinh Tài Tự Điển”, tương truyền đây là chữ do vua Lê Thánh Tông ngự ban. Trong khám thờ có đặt tượng gỗ của hai vị tổ ca trù. Trong đền còn lưu giữ 5 đạo sắc phong của các triều vua phong cho Đinh Dự là “Thanh Xà đại vương” và vợ ông là “Mãn Đường Hoa công chúa”.
Đền đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1989. Năm 2001 đền Ca Công đã được Nhà nước cấp kinh phí trùng tu.
Múa thờ và hát ca trù trong ngày Giỗ Tổ nghề ở đền Ca Công
Hàng năm, vào ngày 5 tháng Tư (âm lịch) – ngày sinh nhật của Đinh Dự và ngày giỗ kỵ hai vị tổ ca trù 15 tháng Mười một, tại đình Ca Công đều tổ chức lễ hội linh đình, các ca nương, nhạc công của các giáo phường trong cả nước cùng hội tụ về đây múa, hát ca trù mừng ngày sinh và kỷ niệm ngày mất của Tổ nghề ca trù.
Bên cạnh đó, mỗi năm ở làng Lỗ Khê có hai kỳ hội: Tháng Giêng từ mùng 10 đến 19, hội lệ từ mồng 4 đến 9; hội tháng; tháng Tám từ mùng 10 – 13. Cả 2 lần hội, làng Lỗ Khê đều tổ chức hát ca trù.
Ca trù đã trở thành món ăn tinh thần quý báu, được các thế hệ người dân Lỗ Khê trân quý, giữ gìn và trao truyền.
Quỳnh Quy