Hội thảo khoa học “Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận – Con người và sự nghiệp”

Đỗ Nhuận (1446-?) người xã Kim Hoa, huyện Kim Hoa, thừa tuyên Kinh Bắc – nay thuộc thôn Bạch Đa, xã Kim Hoa, huyện Mê Linh, Hà Nội. Năm Bính Tuất niên hiệu Quang Thuận 7 (1466), ông thi đỗ Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân. Sự nghiệp của Đỗ Nhuận được ghi lại trong khá nhiều tư liệu lịch sử như: Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Lịch triều hiến chương loại chí, Việt sử cương mục tiết yếu, văn bia Tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám…
Tiến sĩ Đỗ Nhuận đã để lại nhiều dấu ấn tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Năm Tân Mão (1471), ông được nhậm chức Đông các Hiệu thư. Năm Hồng Đức 15 (1484), Hàn lâm viện Thị độc kiêm Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận cùng một số quan đồng triều như Thân Nhân Trung, Đàm Văn Lễ, Đào Cử… soạn văn bia Tiến sĩ từ khoa thi năm Đại Bảo 3 (1442) đến khoa thi Hồng Đức 12 (1481). Ông cũng từng giữ chức Độc quyển của các khoa thi 1475, 1481, 1487, 1493 và làm quan chủ yếu dưới thời Lê Thánh Tông (1460-1497). Tài năng văn chương của Đỗ Nhuận được vua yêu mến, nhiều sáng tác của ông có trong tác phẩm tiêu biểu của Hội Tao đàn. Đánh giá về ông, nhà sử học Phan Huy Chú xếp ông là một trong mười tám người phò tá có công lao, tài đức thời Lê sơ, nhóm sử quan biên soạn Đại Nam nhất thống chí ghi nhận ông là một trong những nhân vật tiêu biểu dưới thời Lê của tỉnh Bắc Ninh xưa. Sau khi mất, Tiến sĩ Đỗ Nhuận không chỉ được nhân dân quê hương Kim Hoa tưởng nhớ, tri ân tại đền Bạch Đa, mà ở nhiều địa phương khác trên địa bàn Hà Nội và Hải Dương có các di tích liên quan đến ông, tôn vinh ông.

Một số trước tác của Đỗ Nhuận được chép trong Anh hoa hiếu trị thi tập, Quỳnh uyển cửu ca, Minh lương cẩm tú, Toàn Việt thi lục… Ngoài ra, ông là đồng biên soạn các sách Thiên Nam dư hạ tập và Thân chinh ký sự.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, TS Lê Xuân Kiêu – GĐ Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám cho biết thêm: “Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận được ghi danh trên 05 tấm bia Tiến sĩ tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám của các khoa thi năm Mậu Thìn niên hiệu Thái Hòa thứ 6 (1448), năm Bính Tuất niên hiệu Quang Thuận thứ 7 (1466), năm Ất Mùi niên hiệu Hồng Đức thứ 6 (1475), năm Tân Sửu niên hiệu Hồng Đức thứ 12 (1481) và năm Đinh Mùi niên hiệu Hồng Đức thứ 18 (1487). Trên quê hương Bạch Đa, xã Kim Hoa, hậu duệ của Tiến sĩ Đỗ Nhuận đã chung tay tôn tạo phần mộ của Tiến sĩ khang trang vào năm 2006. Đỗ Nhuận còn được nhân dân phối thờ tại đền Bạch Đa. Tập quán thờ Tiến sĩ Đỗ Nhuận của dòng họ Đỗ ở thôn Bạch Đa, xã Kim Hoa vào 28 tháng 2 âm lịch hàng năm đã được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể của Thành phố Hà Nội”.

Với 18 bài tham luận của của các nhà khoa học, các đại biểu đến từ nhiều trung tâm nghiên cứu như Viện Sử học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Văn học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam); Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển (thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám và quê hương, dòng họ Đỗ ở thôn Bạch Đa, xã Kim Hoa, huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội… đã tập trung nghiên cứu 3 nội dung: Quê hương, dòng họ Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận; Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận – Con người và sự nghiệp; Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa liên quan đến Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận.
Bên cạnh đó, tại Hội thảo, các nhà khoa học đã tiếp tục làm rõ thêm vai trò của Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận đối với Văn Miếu-Quốc Tử Giám, những dấu ấn của Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận tại xã Xuân Nộn (huyện Đông Anh, Hà Nội), xã Hòa Bình (huyện Thường Tín, Hà Nội), thành phố Chí Linh (tỉnh Hải Dương) và những đóng góp của Thượng thư, Đông các Đại học sĩ Đỗ Nhuận đối với quê hương, đất nước.

Lan Chi

Theo MaskOnline