Sáng 7/4/2025 (tức ngày mồng 10 tháng 3 năm Ất Tỵ), xã Liên Mạc, huyện Mê Linh tổ chức lễ hội truyền thống và khánh thành công trình cải tạo, tu bổ cụm di tích Đình – Chùa Bồng Mạc.
Cụm di tích Đình – Chùa Bồng Mạc là cụm di tích cổ, thuộc thôn Bồng Mạc, xã Liên Mạc, huyện Mê Linh. Đây là cụm di tích có giá trị văn hóa đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hoá quốc gia năm 1995.
Theo cuốn Ngọc phả còn lưu truyền lại thì đình Bồng Mạc là ngôi đình cổ, thờ 5 vị tướng là Ả Nang, Ả Nương, Lý Phật Tử, Lý Nhã Lang, Lý Phật Mã là những người có công đánh đuổi giặc ngoại xâm.
Ả Nang và Ả Nương là những tướng tài ba của Hai Bà Trưng có công trợ giúp Hai Bà đánh đuổi giặc Đông Hán lập nên nhà nước đầu tiên ở đầu Công nguyên. Lý Phật Tử là một vị tướng tài dòng dõi Lý Nam Đế. Năm 554, Lý Nam Đế mất, Triệu Quang Phục cướp ngôi lấy hiệu là Triệu Việt Vương. Năm 555, Lý Phật Tử được quân sĩ tôn làm vua, năm 557, ông dẫn quân đánh bại Triệu Việt Vương giành chiến thắng tiếp tục xây nền tự chủ. Năm 601, nhà Tùy sang xâm lược, vây thành Cổ Loa, Lý Phật Tử thất thế phải đầu hàng. Lý Nhã Lang (còn gọi là Đức Thánh Chàng), con của vua Lý Phật Tử và bà Lã Thị Ngọc Thành, người làng Chu Chàng. Lý Nhã Lang lĩnh chức Đông Cung, dẫn quân phá tan giặc Tùy ở Long Biên giữ yên bờ cõi. Sau khi đánh đuổi giặc Tùy, Nhã Lang cùng mẹ về quê ở Chu Chàng. Khi Lý Nhã Lang qua đời, để tưởng nhớ công lao của ông, Nhân dân nhiều nơi đã tôn ông là thành hoàng. Lý Phật Mã là vị phúc thần triều Lý, có công trong việc gây dựng và bảo vệ vương triều Lý dẹp loạn “Tam vương” và đánh giặc Chiêm Thành, sau này ông chính là vua Lý Thái Tông (1028 – 1054).
Để tri ân công lao của các ngài, Nhân dân thôn Bồng Mạc đã lập Đình, sắm sửa đèn nhang, lễ vật, tế lễ phụng thờ. Hàng năm, lễ hội được diễn ra vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch (đại lễ được tổ chức 5 năm/ 1lần) để tưởng nhớ công lao của các vị thần đối với Nhân dân và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.
Đình Bồng Mạc được xây dựng trên một khu đất rộng, cao ráo thoáng mát, ngay sát đường liên xã, quay mặt về hướng Tây Nam. Đình được xây dựng theo kiến trúc kiểu chữ “Đinh”, gồm toà Đại đình 5 gian và Hậu cung. Đình có kiến trúc đồ sộ, bề thế, nguy nga, cổ kính được trạm, trổ hình tượng rồng chầu mặt nguyệt.
Trong đình Bồng Mạc hiện còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị như: Cuốn Ngọc phả gồm 24 trang do Nguyễn Bính phụng soạn năm Hồng Đức thứ nhất (1470) và sao lại năm Vĩnh Hựu thứ 6 (1740); bức Nghi môn (hoành phi) có kích thước lớn, có 4 chữ Hán “Chính long đức chung” – nghĩa là “Thờ thần ở giữa” được chia thành nhiều băng, ô trạm khắc tinh sảo.
Chùa Bồng Mạc hay còn gọi là chùa Long Diêm được xây dựng vào thời Nguyễn. Chùa có kiến trúc gồm 5 toà nhà: Tiền đường, Thượng điện, 2 hành lang, nhà Tổ được bố trí nối liền nhau theo kiểu chữ “Môn”. Trong chùa có 23 pho tượng cổ bằng gỗ được tạo dáng đẹp, cân đối, bài trí hài hoà thành hệ thống trong chùa. Mỗi pho tượng đều có một kích thước và dáng vẻ riêng phù hợp với nội dung, tích truyện của từng nhân vật được diễn tả. Đặc biệt ở ban thờ Chính điện của chùa có pho tượng Phật A Di Đà với kích thước khá lớn cùng bức tượng phật Bà nhiều tay, nhiều mắt đều được son son thếp bạc tạo nên sự uy linh của ngôi chùa.
Ngoài ra, chùa còn có tới 20 bức chạm khắc tinh sảo trên các cốn nách với các hình Tứ linh Long (Rồng), Lân (Kỳ Lân), Quy (Rùa) và Phụng (Phượng Hoàng). Từng họa tiết trang trí ở chùa đều thể hiện tấm lòng cởi mở, vị tha và sự từ bi hỷ xả của đức Phật. Đình – Chùa Bồng Mạc là nơi người dân giao lưu văn hoá, sinh hoạt tín ngưỡng, phát huy truyền thống, nét thuần phong mỹ tục bản sắc văn hoá quê hương và lưu truyền cho các thế hệ mai sau.Trải qua thời gian, Đình – Chùa Bồng Mạc đã bị xuống cấp nghiêm trọng, huyện Mê Linh đã đầu tư hơn 93 tỷ đồng trùng tu, tôn tạo để cụm di tích.
Nhân dịp Lễ hội truyền thống Đình – Chùa Bồng Mạc năm 2025, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ xã Liên Mạc đã tổ chức cắt băng khánh thành công trình tu bổ tôn tạo cụm di tích Đình – Chùa Bồng Mạc để đưa vào sử dụng phục vụ nhu cầu tín ngưỡng cũng như sinh hoạt văn hóa của người dân địa phương và du khách.
Lễ hội Đình – Chùa Bồng Mạc năm 2025 được tổ chức theo nghi thức đại lễ và diễn ra trong 4 ngày từ ngày 4 đến 9/4 (tức ngày mùng 9 đến ngày 12 tháng 3 âm lịch), gồm 2 phần chính là phần Lễ và phần Hội. Phần lễ gồm tế lễ và lễ rước kiệu. Phần Hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hoá, thể thao đặc sắc. Đó là nhiều trò chơi dân gian, biểu diễn văn nghệ như: đi cầu khỉ, bịt mắt bắt vịt, đánh đu, hát quan họ dưới thuyền … thu hút sự quan tâm đông đảo của Nhân dân địa phương và du khách đến tham quan, vui hội.
Thu Nguyễn