Làng hoa Tây Tựu cách trung tâm Hà Nội 20 km về phía Tây, trước đây thuộc xã Tây Tựu, huyện Từ Liêm, nay là phường Tây Tựu, quận Bắc Từ Liêm – là một trong những nơi trồng hoa lâu năm và cung cấp hoa tươi chủ yếu cho nội thành Hà Nội.
Nghề trồng hoa tại Tây Tựu được hình thành từ năm 1930, nhưng phải đến đầu những năm 1990 của thế kỷ trước, người dân mới bắt đầu tập trung trồng hoa.
Có lẽ bất kỳ ai khi đặt chân đến vùng đất hoa Tây Tựu đều cảm nhận được sự yên bình, nét chân chất của vùng quê ngoại thành với muôn màu khoe sắc của các loài hoa. Mặc dù không được ưu ái về thời tiết, nhưng hoa Tây Tựu vẫn thu hút bởi sự đa dạng về chủng loại. Tốc độ đô thị hóa nhanh, khiến các vùng hoa nổi tiếng như Xuân Đỉnh, Xuân La, Nhật Tân… bị mất dần. Riêng có làng hoa Tây Tựu vẫn ngày càng lớn mạnh nhờ lợi thế là diện tích đất nông nghiệp còn nhiều. Hoa Tây Tựu nở quanh năm, lại thêm đất đai rộng lớn nên có thể trồng nhiều loại hoa quý với số lượng lớn.
Nghề trồng hoa cũng là nghề nông, nhưng nó đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm và phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Năm nào mưa thuận gió hòa, tiết trời ấm áp thì người trồng cũng nhàn hơn, còn ngược lại thời tiết khắc nghiệt thì tốn nhiều công sức trong việc chăm sóc. Khác với một số vùng, người dân ở đây có thể trồng nhiều loại hoa khác nhau trên một diện tích đất. Ở làng Đăm, các hộ có xu hướng chuyên canh, người chuyên về hồng, người chuyên về cúc, người lại chỉ ươm hoa loa kèn hay hoa ly…
Để đáp ứng nhu cầu thị trường, thay vì trồng 2 vụ như trước đây,hiện nay người dân Tây Tựu đã trồng hoa cả bốn mùa và có hoa bán quanh năm nhờ áp dụng kỹ thuật tiên tiến trong việc chọn, nhân giống và chăm sóc hoa.
Hoa cúc ở Tây Tựu có khoảng 5 đến 7 loài, trồng tương đối nhàn bởi đây là loại cây trồng ngắn ngày, sức chịu đựng tốt. Khi trồng loại hoa này, người trồng hoa chỉ cần làm luống và trồng hoa theo đường thẳng. Khi cây hoa lớn tầm 70 – 80 cm thì chăng lưới để thân không bị cong. Đặc biệt, khi cúc lên nụ thì phải tỉa lá và nụ nhánh để nụ “đội” lên.
Cánh đồng hoa cúc của người dân Tây Tựu.
Một loại hoa không kém phần đặc trưng của làng hoa Tây Tựu chính là hoa hồng, loài hoa chủ lực mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Hoa hồng có đặc điểm là dễ bị nấm xâm hại, nên việc phun thuốc bảo vệ loại hoa này rất quan trọng. Muốn có được những bông hoa hồng nở đẹp vào đúng thời điểm, ngoài đáp ứng những đòi hỏi trên, người trồng hoa còn phải dùng giấy cuốn vào từng nụ hoa bắt đầu nở nhằm bảo vệ hoa trước thời tiết và sâu bệnh.
Với hoa ly, người dân ở đây ví trồng ly như là “canh bạc”, bởi nó mặc dù rất được ưa chuộng những năm gần đây, nhưng khi trồng lại phụ thuộc nhiều vào thời tiết và đòi hỏi vốn đầu tư cao. Tuy nhiên với bản tính cần cù, không ngừng học hỏi và kinh nghiệm trồng hoa lâu năm, người dân Tây Tựu đã mạnh dạn đầu tư xây nhà lạnh, làm giàn, nhà lưới che phủ, hệ thống chiếu sáng, hệ thống phun tưới để sản xuất đưa ra thị trường những bông hoa ly chất lượng và đa số hoa ly của Tây Tựu khi đến thời điểm thu hoạch đều được đặt hàng từ trước, số lượng cung luôn không đủ cầu.
Để đảm bảo nghề trồng hoa phát triển bền vững, từ năm 2010, xã Tây Tựu đã xây dựng nhiều giải pháp để bảo tồn làng hoa cũng như giải quyết việc làm cho nông dân khi không còn đất. Chính quyền địa phương thường xuyên mở các lớp tập huấn, đào tạo cho nông dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc, bảo quản hoa, triển khai các mô hình trồng hoa mới hiệu quả cao; vận động nhân dân trồng các loại hoa chất lượng cao… để nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Năm 2019, diện tích trồng hoa của Tây Tựu là 290,4 ha và khoảng 180 ha diện tích thuê ngoài tại các huyện lân cận như: Hoài Đức, Đan Phượng, Phúc Thọ… Người dân Tây Tựu không ai phải phiêu bạt mọi nơi để kiếm việc làm, mà ngược lại, còn tạo không ít việc làm cho người lao động từ nơi khác đến. Mỗi năm, phường đã tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lượt lao động ở các tỉnh bạn. Doanh thu sản xuất hoa Tây Tựu hằng năm đạt khoảng 150 tỷ đồng, lợi nhuận 100 tỷ đồng, thu nhập bình quân một lao động làm nghề đạt gần 8 triệu đồng/tháng. Đời sống người dân Tây Tựu được cải thiện đáng kể.
Người Tây Tựu hôm nay luôn mang trong mình niềm tự hào với nghề truyền thống của làng. Nghề trồng hoa đã biến không ít người nông dân “chân lấm tay bùn” thành những ông chủ lớn.
Lễ đón nhận danh hiệu “Làng nghề truyền thống hoa Tây Tựu” năm 2017.
Với lịch sử gần 100 năm làm nghề, tháng 3/2017, làng hoa Tây Tựu đã vinh dự đón nhận danh hiệu “Làng nghề truyền thống Hà Nội”. Việc công nhận làng hoa Tây Tựu thành làng nghề truyền thống góp phần tuyên truyền, nâng cao vị thế, quảng bá hình ảnh làng nghề trồng hoa trong việc phát triển du lịch Tây Tựu nói riêng và của quận Bắc Từ Liêm nói chung. Tây Tựu là vùng đất của hoa, con người nơi đây luôn tự hào với nét đẹp văn hóa của một làng nghề truyền thống có lịch sử gần 100 năm.
Phương Thảo
Theo Trung tâm Thông tin Triển lãm