Ngày 29/10/2021, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã có văn bản gửi Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội thỏa thuận về việc thẩm định Dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đức Hậu, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội.
Trước đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận được Tờ trình số 213/TTr-UBND ngày 15 tháng 10 năm 2021 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc đề nghị thẩm định Dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đức Hậu thuộc xã Đức Hòa, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội (kèm theo Hồ sơ và Biên bản cuộc họp lấy ý kiến phương án thiết kế tu bổ, tôn tạo ngày 02 tháng 8 năm 2021 của Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Sóc Sơn). Sau khi xem xét, Bộ VHTTDL có ý kiến thẩm định như sau:
Thỏa thuận Dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đức Hậu, gồm các hạng mục: Tu bổ Nghi môn, bình phong, Tiền tế, Đại đình (Đại bái, Ống muống, Hậu cung); tôn tạo tường rào; hạ tầng kỹ thuật (điện, chiếu sáng, phương án phòng cháy, chữa cháy, chống mối công trình).
Bộ đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan liên quan lưu ý: Không xây dựng mới nhà Hữu mạc; Chỉnh sửa bình phong: Nhìn từ trong ra (mặt đứng phía sau), bên trái là bút, bên phải là kiếm, xung quanh chữ Thọ chỉ làm 04 con dơi; Giảm số lượng đèn rọi, đèn tường chiếu sáng và đèn lồng tại Đại đình; Bổ sung giải pháp kỹ thuật để giữ gìn tối đa các cấu kiện gỗ cổ và cũ, hư hỏng một phần còn khả năng sử dụng của Tiền tế, Đại đình: Sử dụng biện pháp chắp – vá – nối đối với các cấu kiện hư hỏng một phần, chỉ thay mới khi cấu kiện gỗ đã hư hỏng hoàn toàn. Đặc biệt, cần có giải pháp kỹ thuật bảo tồn nguyên vẹn các mảng trang trí chạm khắc, các cấu kiện có chạm khắc (bổ sung giải pháp vệ sinh, khoa học bảo quản các cấu kiện này); gông bó các chi tiết nề ngõa, sử dụng lại tối đa các chân tảng cũ, đá bậc thềm, ngói lợp.
Bộ VHTTDL có ý kiến, đồng thời đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan liên quan hướng dẫn chủ đầu tư bổ sung, hoàn thiện Hồ sơ, thông báo rộng rãi nội dung tu bổ, tôn tạo di tích đình Đức Hậu trước Nhân dân để tạo sự đồng thuận và triển khai các bước tiếp theo theo quy định của pháp luật.
Đình Đức Hậu ở thôn Đức Hậu, xã Đức Hòa, huyện Sóc Sơn. Đình được xây dựng gần chùa và ở phía Tây Bắc của thôn Đức Hậu. Đình được xây dựng vào thế kỷ XVII, thờ các Thánh Tam Giang Trương Hống và Trương Hát.
Đình gồm tiền đình, đại đình và hậu cung. Từ tiền đình, qua một mảng sân hẹp, đến đại đình. Giữ đại đình và hậu cung có một nhà nối tạo thành kiến trúc hình chữ “Công”
Tiền tế gồm 5 gian 2 chái, mái cong, vì kèo theo kiểu 4 hàng chân. Hai vì kèo giữa theo kiểu thượng xà, chống rường, kéo suốt luồn cột quân, hai vì bên trốn cột cái, trên chống xà, chống rường, dưới kiểu tiền dư hậu b ẩy. Các gian chái xây bít, còn các gian giữa để thoàng cả trước sau.
Đại đình cách tiền tế một khoảng sân lát gạch. Đại đình gồm 3 gian 2 chái, mái đao uốn cong, kết cấu vì kèo 6 hàng chân, gồm 48 cột lớn nhỏ. Đại đình trước đây có sàn gỗ, nay lát gạch, chỉ còn các lỗ mộng ở chân cột. Hai vì kèo giữa thượng chống xà con nhị, câu đầu gối cột có đầu dư; trung xà kẻ đấu xà nách, tiền kẻ, hậu kết liền với ống muống. Hai bên vì bên thượng giá chiêng, hậu trung kẻ rường.
Phần ống muống có 2 gian nối hậu cung, vì kèo quá giang, trên giá chiêng, dưới có xà. Hậu cung có 3 gian, đầu hồi bít dốc tay ngai, mặt trước chồng diêm 2 mái, mặt sau 1 mái, kết cấu đơn giản.
Bên trong đình vẫn giữ được một số mảng chạm gỗ đẹp trên kiến trúc ít nơi thấy. Ngoài ra, còn lưu giữ một phù điêu gỗ chạm hình Thánh Tam Giang với mẹ và em gái.
Đình được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1994.
V.H