Chiếu xẩm chợ đêm Đồng Xuân từ hơn mười năm nay đã trờ thành một địa chỉ văn hóa quen thuộc với người Hà Nội mỗi dịp cuối tuần. Giữa phố phường hiện đại, những làn điệu xẩm xưa cũ vang lên với tiếng phách, tiếng nhị, tiếng trống… Dạo chơi chợ đêm dọc phố […]
Chiếu xẩm chợ đêm Đồng Xuân từ hơn mười năm nay đã trờ thành một địa chỉ văn hóa quen thuộc với người Hà Nội mỗi dịp cuối tuần. Giữa phố phường hiện đại, những làn điệu xẩm xưa cũ vang lên với tiếng phách, tiếng nhị, tiếng trống…
Dạo chơi chợ đêm dọc phố Hàng Đào lên chợ Đồng Xuân, du khách có thể dừng chân trong giây lát, lắng nghe một khúc hát xẩm mượt mà, sâu lắng, trữ tình hay cũng có thể tìm cho riêng mình một chỗ ngồi để thưởng thức và để hòa mình trong không gian của chiếu xẩm Hà Thành xưa. Với mong muốn đưa xẩm trở lại với khán giả Thủ đô, từ năm 2006, Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc Việt Nam đã phối hợp với Công ty Cổ phần Đồng Xuân tổ chức hoạt động biểu diễn hát xẩm cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian tại chợ đêm Đồng Xuân. Diễn ra tại nơi buôn bán sầm uất, tập trung nhiều khách du lịch trong và ngoài nước, chiếu xẩm chợ Đồng Xuân đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người xem, từ những cư dân của khu phố cổ, người dạo bước trên tuyến phố đi bộ cho tới những vị khách nước ngoài. Mỗi tối thứ bảy cuối tuần, sân khấu nhỏ chỉ chừng 20m2 được dựng phía trước tượng đài Cảm Tử lại sáng đèn. Những buổi diễn bắt đầu từ tám giờ đến khoảng chín giờ rưỡi tối. nhưng cũng có khi kéo dài cho đến tận mười giờ khuya bởi yêu cầu hát thêm của khán giả và bởi sự say mê của những người nghệ sĩ.
Với người Hà Nội, xẩm là loại hình nghệ thuật truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của đất Kinh kỳ. Xẩm vốn bắt nguồn từ các làng quê Bắc bộ. Khi đất Thăng Long hình thành nên 36 phố phường, người dân từ khắp các làng quê lên sinh sống, những nghê nhân đưa xẩm về đây. Nhịp sống đô thị đã hình thành nên dòng xẩm riêng có của Hà thành. Sự xuất hiện của chiếu xẩm góc phố cổ chợ đêm Đồng Xuân đã làm sống dậy một chân dung văn hóa, qua âm nhạc của hát xẩm, khơi gợi trong mỗi người Hà Nội hoài niệm về không gian xưa cũ.
“Hà Nội như động tiên sa
Sáu giờ tắt hết đèn xa đèn gần
Vui nhất có chợ Đồng Xuân í a,
Mùa nào thức nấy a xa gần đến i mua”
Đến với chiếu xẩm, khán giả Thủ đô có cơ hội thưởng thức những bài xẩm mang đậm nét văn hóa Hà thành như “Mục hạ vô nhân”, “Anh khóa”, “Trăng sáng vườn chè”, “Lỡ bước sang ngang”… Những câu hát trong điệu “Xẩm chợ” khiến khán giả thích thú, mải mê lắng nghe bởi hấu như các tên phố của 36 phố phường đều được kể đến trong lời hát với đủ cung bậc âm giai, tiết tấu. Điệu “Xẩm tàu điện” làm người nghe bồi hồi nhớ về tiếng tàu điện leng keng quen thuộc với người Hà Nội mấy mươi năm trước. Sân khấu thu nhỏ tái hiện hình ảnh chiếu xẩm Hà Nội những năm tháng xưa, đó là những cô “xẩm trẻ” áo nâu yếm thắm, váy “bu gà”, những chàng trai áo gụ, nón lá kéo nhị, gảy đàn bầu. Các em nhỏ theo chân ông bà, cha mẹ đi nghe xẩm. Dù chưa thể hiểu hết ý nghĩa trong những bài xẩm nhưng những đứa trẻ cảm thấy như xẩm trở nên gần gũi hơn qua giọng hát của các nghệ sĩ “nhí”.
Chiếu xẩm chợ Đồng Xuân hấp dẫn cả khách du lịch trong và ngoài nước. Nằm trong khu phố cổ, ở vị trí giao cắt tuyến phố đi bộ và phố ẩm thực, chiếu xẩm thu hút sự chú ý của nhiều du khách. Không ít những vị khách phương xa lần đầu tiên được xem, được nghe hát xẩm, nét đẹp văn hóa dân gian của Hà Nội. Với những người nước ngoài, dù không hiểu ca từ nhưng âm sắc, giai điệu của xẩm vẫn tỏa sức hút, đủ để níu giữ du khách dừng chân, ghi lại những hình ảnh đậm đà bản sắc Việt.
Sân khấu xẩm phố đêm Đồng Xuân giúp khán giả hình dung rõ nét hơn về xẩm, một loại hình nghệ thuật dân gian với cách diễn giản dị, lối diễn mộc mạc mà giàu sức truyền cảm. Trong không gian phố cổ, người Hà Nội dừng chân nơi này để hoài niệm về một Hà Nội xưa lưu dấu ấn trong xẩm.
Các nghệ sĩ biểu diễn tại chiếu xẩm chợ đêm Đồng Xuân
Thu Trang