Ngày 28/1, tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước) phối hợp với Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám tổ chức triển lãm tài liệu lưu trữ “Cung đình đón Tết”.
Triển lãm giới thiệu 80 tài liệu tiêu biểu về Tết Nguyên đán trong cung đình, được lựa chọn từ khối Châu bản triều Nguyễn – Di sản tư liệu thế giới, nhằm giúp công chúng có thêm những hiểu biết về phong vị Tết xưa nơi cung đình triều Nguyễn.
Triển lãm được chia thành 3 chủ đề. Trong đó, chủ đề “Lễ nghi chuẩn bị đón Tết long trọng” giới thiệu những hình ảnh, tư liệu giúp công chúng hiểu thêm về công việc chuẩn bị đón Tết trong hoàng cung đã được bắt đầu từ sớm. Ngay từ mùng 1 tháng Chạp, bằng lễ ban lịch năm mới (Lễ Ban sóc), sau đó là nghi lễ thỉnh các vị tiên đế về “ăn Tết” với triều đình (Lễ Hợp hưởng), nghi thức biểu thị việc tạm ngưng công việc triều chính (Lễ Phong ấn), lễ đón xuân (Lễ Nghênh xuân, Tiến xuân).
Chủ đề “Tất niên – tiễn năm cũ, đón năm mới” giới thiệu các hình ảnh về ngày 30 Tết trong hoàng cung diễn ra với các nghi lễ thiêng liêng – Lễ Tuế trừ, Trừ tịch, Lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới.
Chủ đề “Đầu năm đón phúc, tiết xuân ban lộc và đề cao chữ Hiếu” với các hình ảnh, tư liệu về ngày đầu năm mới, nhà vua đích thân đến cung hoàng mẫu làm lễ chúc mừng. Làm lễ xong, vua ngự ở điện Thái Hòa, bách quan dâng biểu mừng. Sau lễ mừng tết, nhà vua ban yên, thưởng tết cho các hoàng thân, bá quan văn võ cũng như ban ân chiếu rộng khắp cho chúng dân.
Phát biểu tại lễ khai mạc Triển lãm, ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước khẳng định: Triển lãm “Cung đình đón Tết” nhằm giới thiệu về Tết Nguyên đán trong cung đình dưới triều Nguyễn. Triển lãm này nằm trong chuỗi các hoạt động phát huy giá trị tài liệu lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I trong đời sống xã hội để tài liệu đến gần hơn với nhân dân. Qua tài liệu lưu trữ và các tư liệu, hình ảnh minh họa, triển lãm tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa, đồng thời cho thấy sự gắn kết giữa Tết cung đình với Tết của muôn dân. Đơn vị tổ chức hy vọng triển lãm sẽ cung cấp thêm thông tin về các nghi lễ đón Tết trong cung đình cũng như trong nhân dân thông qua các di sản tư liệu quý giá, để các di sản này phát huy giá trị hơn nữa trong đời sống xã hội.
Đại diện Ban Tổ chức cho biết, do yêu cầu bảo vệ an toàn tài liệu lưu trữ, Ban Tổ chức chỉ đưa ra trưng bày các phiên bản. Bản gốc tài liệu hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước. Ban Tổ chức hy vọng đây sẽ là nguồn tài liệu, tư liệu quý đối với các nhà nghiên cứu và công chúng quan tâm tìm hiểu về Tết xưa trong hoàng cung triều Nguyễn.
Triển lãm kéo dài đến hết ngày 23/2/2021 (tức ngày 12 tháng Giêng năm Tân Sửu), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Ngọc Hà