Ngày Môi trường thế giới 05 tháng 6 năm 2023 được Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) phát động với chủ đề “Giải pháp cho ô nhiễm nhựa” (Solutions To Plastic Pollution).
Các hoạt động được triển khai nhằm truyền tải ý nghĩa thông điệp cùng xây dựng lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu; kiểm soát, giải quyết ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa thông qua các chính sách, sáng kiến và tham gia cơ chế hợp tác toàn cầu, khu vực hướng tới lối sống xanh hơn, sạch hơn, chú trọng giảm thiểu việc sử dụng, tăng cường tái chế, tái sử dụng, thúc đẩy xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh.
Ô nhiễm môi trường từ rác thải nhựa đang trở thành một trong những vấn đề bức thiết hàng đầu mà các quốc gia trên thế giới phải đối mặt. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 400 triệu tấn nhựa được sản xuất, một nửa trong số đó được thiết kế để chỉ sử dụng một lần; trong số đó, ít hơn 10 phần trăm được tái chế. Ước tính có khoảng 19-23 triệu tấn được thải ra hồ, sông và biển hàng năm. Microplastic là các hạt nhựa nhỏ có đường kính lên tới 5mm đi vào thức ăn, nước và không khí. Ước tính mỗi người trên hành tinh này tiêu thụ hơn 50.000 hạt nhựa mỗi năm và còn nhiều hơn nữa nếu bị hít phải. Nhựa dùng một lần bị vứt bỏ hoặc đốt gây hại cho sức khỏe con người và đa dạng sinh học, đồng thời gây ô nhiễm mọi hệ sinh thái từ đỉnh núi đến đáy đại dương (nguồn Unep).
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường, 0,28 – 0,73 triệu tấn trong số đó bị thải ra biển nhưng chỉ khoảng 27% trong số đó được tái chế, tận dụng bởi các cơ sở, doanh nghiệp; trong đó tại Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội, số lượng rác thải nhựa mỗi ngày đưa ra môi trường lên đến 80 tấn. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank), Việt Nam là nước có tỷ lệ rác thải nhựa đại dương cao, cộng với ô nhiễm nguồn nước nên dự kiến Việt Nam thiệt hại 3,5% tổng sản phẩm nội địa (GDP) vào năm 2035, cùng với đó là dự báo biến đổi khí hậu và thiên tại sẽ ảnh hưởng tới 11% GDP của Việt Nam đến năm 2030.
Việt Nam đã và đang thực thi nhiều chiến lược để giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường. Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi năm 2020 đã chính thức được áp dụng, trong đó bổ sung quy định về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa; hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy; khuyến khích sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường thay thế sản phẩm nhựa truyền thống.
Ô nhiễm nhựa gây ra những tác động bất lợi đối với sức khỏe, nền kinh tế và môi trường, hành động khẩn cấp là cần thiết. Đồng thời, chúng ta cần các giải pháp thực sự hiệu quả và mạnh mẽ từ Trung ương đến địa phương.
Hưởng ứng tháng hành động vì môi trường năm 2023, Hà Nội sẽ triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa như: Tổ chức tuyên truyền và thực hiện các quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các cơ chế, chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường; Xây dựng ban hành quy định, cơ chế, chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường, doanh nghiệp tái chế. Tăng cường nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tiên tiến để tái chế chất thải nhựa trở thành các sản phẩm hữu ích, thân thiện với môi trường; Thực hiện nhân rộng các mô hình hiệu quả trong việc tổ chức thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt, rải thải nhựa tại nguồn.Căn cứ tình hình thực tế, cao điểm từ cuối tháng 5 đến kết thúc tháng 6 năm 2023, đồng loạt tổ chức các hoạt động cộng đồng như: Mít tinh, phong trào ra quân làm vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, thu gom, xử lý chất thải. Phát động Chiến dịch chung tay giảm thiểu rác thải nhựa bằng các hành động thiết thực như thành lập liên minh nói không với túi nilon khó phẫn huỷ, sản phẩm nhựa dùng một lần; đẩy mạnh hoạt động thu hồi, tái chế, tái sử dụng túi nilon khó phân huỷ, sản phẩm nhựa dùng một lần; khuyến khích người tiêu dùng, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Treo băng rôn, pano, áp phích (khuyến khích thiết kế từ các vật liệu có tính thân thiện môi trường) tại các cơ quan, đơn vị, địa điểm công cộng phù hợp để đẩy mạnh tuyên truyền chủ đề Ngày Môi trường thế giới năm 2023 đạt tính lan tỏa cao với thông điệp: Chống ô nhiễm nhựa” (Beat Plastic Pollution).
Bên cạnh đó, tăng cường tổ chức các buổi tọa đàm, hội nghị, hội thảo trong nước và quốc tế nhằm phổ biến, giới thiệu và tìm kiếm các mô hình tiên tiến về bảo vệ tài nguyên, môi trường, giải pháp về giảm thiểu ô nhiễm và ứng phó với biến đổi khí hậu; Hội thảo tham vấn các Sở, ngành, các đơn vị liên quan về quy định loại bỏ việc sử dụng bếp than tổ ong, không đốt rơm rạ, đo kiểm khí xe máy trên địa bàn Thành phố. Tổ chức cuộc thi và các sự kiện khác cho các học sinh, sinh viên, các hộ gia đình và toàn thể cộng đồng để tìm kiếm các sáng kiến về bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường với sự tham gia của các Sở ngành, tổ chức NGO, các tổ chức chính trị xã hội, các tình nguyện viên và các đơn vị có liên quan.
Bảo Trân