Ngày 7/4/2025 (tức ngày 10/3 năm Ất Tỵ), xã Phương Trung, huyện Thanh Oai tưng bừng tổ chức Lễ hội truyền thống làng Chuông.
Làng Chuông thuộc xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, nổi tiếng với nghề làm nón truyền thống. Làng Chuông còn được nhiều người biết đến qua câu ca dao:
“Mồng mười đi chợ Chuông chơi
Xem đánh cờ người, xem thổi cơm thi”
Thực hiện nghi thức dâng hương. Ảnh: Cổng TTĐT huyện Thanh Oai
Lễ hội truyền thống làng Chuông được tổ chức hằng năm, diễn ra từ ngày 9 đến 11/3 âm lịch, cứ 5 năm tổ chức rước một lần, thường tổ chức vào các năm chẵn. Ngôi đình – nơi diễn ra các trò chơi dân gian trong lễ hội thờ lục vị Thành hoàng, gồm: hai vị thiên thần (Đức thiên thần Địa kỳ và Thổ kỳ); bốn vị nhân thần (Đức Phùng Hưng, Đức Đỗ Huệ, Thánh mẫu Tiên Dung và Đức Nguyễn Xí) có công với làng, được Nhân dân suy tôn.
Năm Ất Tỵ, Lễ hội truyền thống làng Chuông được tổ chức tưng bừng, phần lễ với các nghi thức trang nghiêm: Dâng hương, tế lễ, rước kiệu, múa rồng, biểu diễn trống hội, múa trống bồng của làng Triều Khúc… Trong phần hội, Nhân dân và du khách được hòa mình vào không khí sôi động của các trò chơi dân gian: Thổi cơm thi, thi thắt nón, đánh cờ người, bắt vịt đập niêu…
Trình diễn múa rồng. Ảnh: Cổng TTĐT huyện Thanh Oai
Biểu diễn trống hội. Ảnh: Cổng TTĐT huyện Thanh Oai
Múa trống bồng của làng Triều Khúc. Ảnh: Cổng TTĐT huyện Thanh Oai
Trong khuôn khổ Lễ hội truyền thống làng Chuông, ba hoạt động luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách là màn trình diễn múa rồng, đánh cờ người và thổi cơm thi. Lễ hội mở năm nào cũng có phần nghi thức múa rồng. Người dân làng Chuông cho rằng, rồng là linh vật tượng trưng cho sự cao quý. Rồng còn là hình ảnh mang lại mưa thuận gió hòa, đời sống no cơm, ấm áo cho Nhân dân. Những chàng trai làng Chuông cũng thông qua lễ hội, qua đội múa rồng mà phô diễn được sự dẻo dai, khỏe khoắn.
Cờ người là trò chơi dân gian, mang đậm tính chất trí tuệ, một bên có 16 quân cờ là nam giới, bên kia là 16 quân cờ do nữ giới sắm vai. Riêng tướng sĩ ông và tướng sĩ bà của hai bên được ngồi trên ghế có lọng che. Tục truyền, người làm tướng ông, tướng bà ngồi trên ghế ở bàn cờ được làng chọn lựa rất kỹ càng, vừa đẹp về hình thức lại phải ăn ở phúc đức, trong năm gia tộc không có vận áo xám (việc tang). Sau cuộc thi đánh cờ người, các vị tướng ông, tướng bà sẽ mời quân cờ về nhà mở tiệc trầu cau, chè nước. Gia chủ lúc ấy rất hãnh diện vì được làng chọn vào vị trí tướng cờ năm đó.
Rước kiệu. Ảnh: Cổng TTĐT huyện Thanh Oai
Theo tích xưa truyền lại, tục thổi cơm thi cũng nhằm phục dựng lại cảnh các tráng binh của làng dưới sự chỉ huy của hào kiệt Đỗ Huệ hành quân đánh giặc Đường dưới cờ khởi nghĩa của vua Phùng Hưng. Việc hành quân quý ở chỗ thần tốc, bởi vậy những tráng binh vừa hành quân, vừa nấu cơm.
Ngày nay, những người tham dự thi nấu cơm đa số là phụ nữ trẻ. Tất cả đều trang điểm xinh đẹp, mặc áo tứ thân, quấn khăn mỏ quạ, nón quai thao. Các thôn nữ tham gia thi đấu trong một vòng tròn vôi, lấy lửa từ rơm, mía để nhóm bếp. Mỗi đội gồm ba người, một người gánh hai chiếc nồi, hai người còn lại cầm bó củi tre dài, vừa đi vừa giữ lửa nấu cơm. Với đôi quang gánh trên vai, chiếc niêu đất đung đưa nhưng những người phụ nữ làng Chuông vẫn khéo léo thổi cơm ngon, không khô, không cháy…
Lễ hội truyền thống làng Chuông là dịp để người dân và du khách nhớ về cội nguồn, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, tri ân các bậc tiền nhân đã có công khai khẩn, xây dựng, giữ gìn mảnh đất quê hương. Đây cũng là dịp để gắn kết cộng đồng, bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của quê hương trong đời sống hôm nay.
Mai Chi