Làng Bùng, xã Phùng Xá (Thạch Thất) là làng khoa bảng nổi tiếng xứ Đoài. Văn chỉ làng Bùng được nhân dân địa phương xây dựng để thờ Khổng tử và ghi danh các vị tiên hiền của làng, đó là hững người đỗ đại khoa, trung khoa và tiểu khoa, tức tiến sĩ, cử […]
Làng Bùng, xã Phùng Xá (Thạch Thất) là làng khoa bảng nổi tiếng xứ Đoài. Văn chỉ làng Bùng được nhân dân địa phương xây dựng để thờ Khổng tử và ghi danh các vị tiên hiền của làng, đó là hững người đỗ đại khoa, trung khoa và tiểu khoa, tức tiến sĩ, cử nhân và tú tài.
Văn chỉ làng Bùng được công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp Thành phố.
Văn chỉ làng Bùng được xây dựng từ thời vua Lê Chính Hòa (1680 – 1704) đến đời vua Tự Đức (năm 1881) văn chỉ được chuyển về vị trí như hiện nay. Trải qua 03 lần trùng tu sửa chữa lớn, hiện di tích còn lưu giữ được 03 tấm bia đá và trên 10 hiện vật rất có giá trị. Căn cứ giá trị của di tích, ngày 12/12/2013, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã có quyết định số 7536/QĐ-UBND xếp hạng di tích Văn chỉ làng Bùng xã Phùng Xá là Di tích lịch sử văn hóa cấp Thành phố. Trong Văn chỉ, có ghi công đầu cho Thám hoa Nguyễn Quý Công, đỗ khoa sĩ lịch thời Trần; Nhị giáp Tiến sĩ Phùng Khắc Khoan, đỗ khoa Canh Thìn (1580) giữ chức Quốc tử giám tế tửu, Thượng thư bộ hộ; Đệ tam giáp Tiến sĩ Vũ Đình Dung, đỗ khoa Quý Sửu (1733) giữ chức Đốc trấn Cao Bằng. Trung khoa, tiểu khoa có Nguyễn Môn Vọng, Quốc tử giám giám sinh; Vũ Đình Tôn, đỗ tam trường, giữ chức Hiến phó sứ kinh Bắc;…Trong số đó, người dân làng Bùng mãi mãi ghi nhớ công ơn Nhị giáp Tiến sĩ Phùng Khắc Khoan. Năm 1597, ông được vua Lê Thế Tông (1573- 1599) cử đi sứ sang Trung Quốc, một công việc vô cùng gian khổ, nguy nan lúc ấy. Với tài trí thông minh và tài đối đáp ngoại giao, ông không những đề cao uy thế quốc gia, hoàn tất sứ mệnh mà còn làm cho vua quan nhà Minh phải kính nể, phong cho học vị Trạng nguyên, ban mũ áo, cân đai về nước. Cũng trong chuyến đi sứ đó, Trạng Bùng đã mang các giống ngô, đỗ, khoai lang… về nước; dạy dân dệt lượt, đóng cày bừa, khơi ngòi làm thủy lợi, tưới tiêu cho những cách đồng trên quê hương. Khi tuổi cao, ông về quê an dưỡng tuổi già. Ở quê nhà, ông tiếp tục đem tâm sức xây dựng quê hương bản quán đến khi qua đời.
Đền thờ Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan – nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Tự hào truyền thống, thế hệ con cháu làng Bùng hôm nay đang tích cực học tập, lao động sản xuất làm rạng danh quê hương. Hàng năm, vào dịp ngày giỗ Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan (24/9 âm lịch), Hội khuyến học làng Bùng lại tổ chức lễ trao giải thưởng khuyến học tại Đền thờ Cụ Trạng. Năm 2015, Hội khuyến học làng Bùng đã trang trọng tổ chức lễ trao thưởng vào ngày chủ nhật (20/9 âm lịch). Giải thưởng khuyến học làng Bùng được tổ chức từ năm 2000, trong 15 năm (2000 – 2015), làng Bùng có 260 em đỗ đại học, học viện, 139 em đỗ cao đẳng, trong đó năm 2009 có 23 em, năm 2012 có 25 em, năm 2013 có 29 em. Năm học 2014-2015, làng Bùng có 29 em thi đỗ vào các trường đại học, 7 em thi đỗ cao Đẳng, 1 em học sinh giỏi cấp thành phố (Phùng Thị Ánh), 1 em học sinh giỏi cấp quốc gia (Phùng Thủy Tiên) và 11 em học sinh nghèo vượt khó học giỏi được Hội khuyến học làng Bùng biểu dương, khen thưởng. Ngoài ra, Hội khuyến học còn trao thưởng cho 14 em đoạt huy chương vàng, bạc, đồng trong thi đấu thể thao. Tiêu biểu như: Nguyễn Bá Phúc – HCĐ môn vật tại Thái Lan, Phùng Thị Khánh Linh – HCĐ quốc gia môn đấu kiếm…
Cụ Nguyễn Bá Miên 72 tuổi – người đã có 15 năm gắn bó với công tác khuyến học làng Bùng cho biết: “Các cháu được khen thưởng đều là những tấm gương sáng trong phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, phong trào “con ngoan trò giỏi” ở địa phương đã phát huy truyền thống hiếu học của làng quê văn hiến, địa linh nhân kiệt xứ Đoài”.
Tuấn Anh