Vở chèo “Điều còn lại” của Nhà hát Chèo Hà Nội là một trong số 5 vở diễn được trao HCV tại Lễ bế mạc Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 diễn ra vào tối 28/9/2019 tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Bắc Giang.
Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 diễn ra từ ngày 14/9/2019 có sự góp mặt của hơn 1000 nghệ sĩ, nhạc công của 16 đơn vị nghệ thuật chèo trên toàn quốc với 26 tác phẩm tham gia tranh tài. Kết quả: Ban Tổ chức Liên hoan đã trao 05 Huy chương Vàng, 06 Huy chương Bạc cho các vở diễn, 01 giải xuất sắc về đề tài lịch sử, 01 giải xuất sắc về đề tài dân gian; 01 giải cho mỗi thành phần sáng tạo xuất sắc nhất: tác giả, đạo diễn, nhạc sĩ, họa sĩ, dàn nhạc cùng 41 Huy chương Vàng, 61 Huy chương Bạc cho các cá nhân tham gia Liên hoan.
Cụ thể: 05 Huy chương Vàng được trao cho các vở diễn: Điều còn lại (Nhà hát Chèo Hà Nội), Công lý không gục ngã (Nhà hát Chèo Quân đội), Trọn nghĩa non sông (Nhà hát Chèo tỉnh Thái Bình), Chuyện tình Hàn Sĩ – Đào Nương (Nhà hát Chèo Hải Dương), Người con gái Kinh Bắc (Nhà hát Chèo tỉnh Bắc Giang).
06 Huy chương Bạc được trao cho các vở: Tình yêu và bóng tối (Nhà hát nghệ thuật tỉnh Vĩnh Phúc), Rồng phượng (Nhà hát Chèo Việt Nam), Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư (Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh), Gò đống mối (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nam Định), Đất thiêng nơi mả dấu (Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hà Nam), Huyền thoại sông và núi (Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên).
Ban Tổ chức cũng trao 01 giải xuất sắc về đề tài lịch sử cho vở diễn Hào khí Bạch Đằng Giang (Đoàn Chèo Hải Phòng); 01 giải xuất sắc về đề tài dân gian cho vở diễn Phú ông làm quan (Nhà hát Chèo Ninh Bình); 01 giải về đề tài chống tiêu cực cho vở Hết quan hoàn dân (Nhà hát Chèo Hưng Yên); 01 giải về đề tài bảo vệ môi trường cho vở Vòng vây nghiệt ngã (Nhà hát nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa); 01 giải về đề tài truyền thuyết cho vở Vua Hùng kén rể (Đoàn Chèo Phú Thọ).
Ngoài ra Ban Tổ chức còn trao 01 giải cho mỗi thành phần sáng tạo xuất sắc nhất đã có nhiều tìm tòi, sáng tạo mang lại hiệu quả cao cho vở diễn tham gia Liên hoan, đó là: Tác giả xuất sắc: TS. Nguyễn Đăng Chương, chuyển thể chèo: Nguyễn Sĩ Sang (vở Điều còn lại – Nhà hát Chèo Hà Nội); Đạo diễn xuất sắc – Lê Tuấn Cường (vở Chuyện tình Hàn Sĩ – Đào Nương – Nhà hát Chèo Hải Dương); Nhạc sĩ xuất sắc: Dương Thanh Nam (vở Gò đống mối – Nhà hát Chèo Nam Định); Họa sĩ xuất sắc – Nguyễn Đạt Tăng (vở Công lý không gục ngã – Nhà hát Chèo Quân đội); Dàn nhạc xuất sắc nhất Nhà hát Chèo Việt Nam; Tác giả triển vọng – Lê Thế Song, Trần Phương Hạnh.
Riêng Nhà hát Chèo Hà Nội, tham dự Liên hoan với 2 vở diễn là: Điều còn lại và Kiều Loan. Ngoài Điều còn lại giành HCV thì Nhà hát còn có 6 nghệ sĩ diễn viên cũng được trao HCV cá nhân gồm: NSƯT Thu Huyền, NSƯT Minh Nhan, NSƯT Hoài Thu, NSƯT Việt Thắng, NS Quốc Phòng, NS Mạnh Hùng. Và 4 huy chương Bạc thuộc về: NS Thu Hoà, NS Quang Dương, NS Xuân Dũng, NS Xuân Huynh. Bên cạnh đó, vở diễn Điều còn lại của Nhà hát còn mang về Giải tác giả xuất sắc nhất cho TS Nguyễn Đăng Chương và giải chuyển thể xuất sắc nhất cho tác giả Nguyễn Sỹ Sang.
Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 nhận được sự quan tâm của đông đảo khán giả Bắc Giang. Phát biểu tổng kết Liên hoan, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật PGS. TS Trần Trí Trắc đã bày tỏ sự vui mừng: Những ngày qua, khán giả đã đến với Liên hoan rất đông, các buổi biểu diễn khán phòng không còn chỗ đứng. Có người đi xa tới hàng vài chục km, phải mang theo cơm nắm, bánh mì để giữ chỗ…
Đánh giá về chuyên môn, PGS, TS Trần Trí Trắc ghi nhận: Thông qua 26 tác phẩm, tuy chủ yếu là đề tài quá khứ (24/26) và mỗi vở có chủ đề, phong cách, màu sắc khác nhau nhưng đều đề cập tới những nội dung có liên quan tới hiện thực, mang hơi thở của cuộc sống hôm nay. Các tác phẩm được tác giả thể hiện với nhiều hình thức phong phú, đa dạng theo thể tài chính kịch tâm lý xã hội, chính kịch sinh hoạt tả thực, chính kịch anh hùng ca và cả bi kịch, bi hài kịch lẫn luận đề trong kết cấu tự sự – kịch tính – trữ tình – có hậu của truyền thống với những lớp trò nối tiếp lớp trò bằng thủ pháp ước lệ – cách điệu – tượng trưng theo mô hình nhân vật thiện ác phân minh, nghĩa tình rành mạch, tính cách đặc định… Đặc biệt, cảm động biết bao khi chứng kiến lòng yêu nghề của những nghệ sĩ tham dự Liên hoan. Có những nghệ sĩ hàng ngày phải “lấy ngắn nuôi dài” bằng nhiều công việc khác để nuôi dưỡng niềm đam mê chèo, vậy mà họ đã cùng nhau vượt qua khó khăn để đến với hội chèo cho bằng anh, bằng chị, xứng với tổ nghề, xứng với truyền thống. Còn có nghệ sĩ vốn ở kịch nói, cải lương, ca múa nhạc…cũng xả thân mình thành chèo để diễn chèo, để “chia lửa” cùng các nghệ sĩ.
Tuy nhiên, 26 tác phẩm trên sân khấu của liên hoan lần này rất hiếm có “tích hay, trò lạ” làm say lòng mà hầu hết đều mang xu hướng “hoài cổ”, đi tìm đề tài quá khứ và sử dụng những tác phẩm ở thời quá khứ. Đội ngũ tác giả trẻ đã xuất hiện nhưng chưa đông, chưa mạnh và bản lĩnh nghề nghiệp chưa cao. Không ít vở kết cấu thiếu logic, nhiều nhân vật sơ sài, mỏng, thiếu tính cách, thiếu số phận, tạo ra hình tượng nhạt nhòa, làm nghệ sĩ tài năng khó diễn được tròn vai, khó thể hiện bản lĩnh của mình. Các đạo diễn còn lúng túng và rơi vào tình trạng mâu thuẫn trong xử lý giữa tả ý với tả chân; giữa ước lệ, cách điệu, tượng trưng với sinh hoạt tả thực; giữa kịch nói với chèo truyền thống đã tạo ra những hình thức: hát cải biên, hát vocal, hát bè, hát đuổi rồi múa hiện đại và khói mù mịt lẫn sấm, chớp cùng nhiều trang trí tả thật như đời thực… Về nghệ sĩ biểu diễn, không ít diễn viên còn hát chênh, non, phô, chệch nhịp, quên lời, rơi đạo cụ, quên đạo cụ ở sàn diễn mà không biết xử lý phù hợp, hoặc hát không bật mic hay gây tiếng rú, tiếng lạo xạo làm nhòe lời…rất nghiệp dư”…
14 ngày diễn ra Liên hoan thực sự là quãng thời gian những người nghệ sĩ chèo được sống hết mình với đam mê dưới ánh đèn sân khấu. Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 đã khép lại, nhưng dư âm về những vai diễn, những tình cảm của khán giả Bắc Giang sẽ còn đọng mãi trong lòng các nghệ sĩ, những người làm nghề.
Thanh Tâm
Theo MaskOnline