Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024), hướng tới ngày Di sản Việt Nam, chiều 31/8, Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu – Quốc Tử Giám tổ chức khai mạc triển lãm thư pháp Quốc ngữ “Nghiên bút còn thơm” trưng bày hơn 800 tác phẩm với nghệ thuật sắp đặt độc đáo.
Triển lãm ngoài lựa chọn trưng bày 70 tác phẩm chính thức với những nội dung, ý nghĩa, ý tưởng nghệ thuật cụ thể, còn có 41 “tác phẩm” nhỏ được chọn lựa riêng với tinh thần chắt lọc tinh hoa bút mực một cách ngẫu nhiên trong quá trình sáng tác, chuẩn bị cho triển lãm của các tác giả. Số lượng các tác phẩm nhỏ dùng để sắp đặt, trang trí, trưng bày kết hợp theo từng module, từng vị trí lên tới 693 bức. Từng con chữ, từng nét bút, từng vết mực đều được làm nổi bật và soi rõ bằng ánh sáng. Người xem có thể cảm nhận, tương tác hai chiều một cách rõ ràng, trực quan nhất vẻ đẹp của bút mực trên từng trang giấy. Tất cả tạo nên một không gian tràn ngập chữ và ánh sáng.
Nội dung các tác phẩm thư pháp, bao gồm các tác phẩm chính và các tác phẩm sắp đặt đều được lấy cảm hứng để viết và sáng tác từ những nội dung thơ văn Quốc âm (chữ Nôm)/Quốc ngữ của các danh nhân trong lịch sử và văn học nước nhà như Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh và nhiều danh nhân khác gắn bó hoặc có những sáng tác về Thăng Long – Hà Nội, về Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Bên cạnh đó, các tác giả viết và sáng tác còn sử dụng những nội dung văn chương thời nay viết về Thăng Long, về Hà Nội.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Giám đốc Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu – Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu khẳng định: Triển lãm là kết quả của hành trình lao động miệt mài của các thư pháp gia đến từ cả 3 miền Bắc, Trung, Nam. Thông qua triển lãm, BTC mong muốn tạo ra sự thay đổi, sáng tạo, mang đến sự mới mẻ trong hoạt động thư pháp chữ quốc ngữ. Bên cạnh đó, Triển lãm cũng tạo ra hướng đi mới cho hoạt động thư pháp chữ quốc ngữ, đồng thời tạo ra một sân chơi, một sự kết nối ngày càng bền vững giữa những người hoạt động thư pháp trong cả nước.
Tham gia triển lãm lần này có sự góp mặt của 15 tác giả đến từ 3 miền Bắc, Trung, Nam. Mỗi người làm việc trong một ngành nghề khác nhau nhưng đều có tình yêu chung với thư pháp chữ Việt và mong muốn được đem tình yêu nghệ thuật ấy của mình chia sẻ và lan tỏa tới nhiều người yêu con chữ Việt. Giám tuyển triển lãm là Thư pháp gia, triện khắc gia Xuân Như – Vũ Thanh Tùng, cũng là người lên ý tưởng, kế hoạch, người thiết kế, sắp đặt cho toàn bộ triển lãm lần này.
Theo Giám tuyển Xuân Như – Vũ Thanh Tùng, Triển lãm “Nghiên bút còn thơm” được lấy ý tưởng từ cây bút và nghiên đá ở 2 bên nhà Bái đường (thuộc di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám) cùng Tháp Bút, đài nghiên soi bóng bên hồ Gươm đã tiếp nối ý tưởng thực hiện cuộc Triển lãm này. “Nếu như chữ Hán, chữ Nôm đã tạo nên bề dày lịch sử của dân tộc ta thì chữ quốc ngữ ngày nay chính là công cụ để viết tiếp những trang sử đó. Nếu như thư pháp Hán – Nôm đã để lại cho chúng ta ngày hôm nay biết bao hình ảnh về quá khứ vàng son qua bút tích của ông cha thì thư pháp Quốc ngữ chính là những nét chấm phá mới mà chúng tôi muốn gửi gắm, chia sẻ với tất cả mọi người trong Triển lãm này” – Giám tuyển Xuân Như – Vũ Thanh Tùng chia sẻ.
Tác giả Bùi Chính Hưng cũng chia sẻ: “Mỗi tác phẩm ở đây, không chỉ là thông điệp được gửi gắm, được sẻ chia từ các tác giả, mà còn là một phần của bức tranh lớn hơn về vẻ đẹp của di sản thơ văn dân tộc về Thăng Long – Hà Nội, về Văn Miếu – Quốc Tử Giám và về những con người đã đóng góp cho văn hóa và đạo học của Việt Nam. Chúng tôi mong rằng quý vị sẽ cảm nhận được tất cả những điều đó qua các tác phẩm trong triễn lãm này. Với 70 tác phẩm chính thức, hàng trăm tác phẩm sắp đặt và 200m dải chữ sóng lượn, kết hợp với hiệu ứng ánh sáng tạo nên một không gian chữ lung linh hết sức ấn tượng, chúng tôi mong muốn tạo ra một không gian giao lưu và kết nối giữa những người viết thư pháp, nhằm cùng nhau học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và phát triển nghệ thuật này. Đồng thời, chúng tôi cũng hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, khơi dậy niềm đam mê với thư pháp và góp phần nâng cao vị thế của thư pháp Quốc ngữ trong dòng chảy chung của Thư pháp ở Việt Nam”.
Ban tổ chức cũng cho biết, Triển lãm được tổ chức với mong muốn tạo ra tiền đề, tạo ra một nền tảng giao lưu và hợp tác giữa các tác giả thư pháp Quốc ngữ hiện đại từ khắp mọi miền đất nước, đặc biệt hướng tới những cây bút trẻ. Đồng thời định hướng sáng tác, tư duy nghệ thuật theo hướng mới, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. BTC cũng mong muốn thông qua Triển lãm nhằm tăng cường nhận thức và hướng công chúng tới sự nhìn nhận, đánh giá đúng đắn hơn về vai trò, giá trị của thư pháp Quốc ngữ trong bối cảnh hiện đại với cộng đồng viết thư pháp quốc ngữ nói riêng và những người yêu thích nghệ thuật thư pháp nói chung.