Hà Nội sẽ tổ chức trưng bày tài liệu lưu trữ năm 2024 với chủ đề “Hà Nội và những cửa ô” tại Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội, số 19C Hoàng Diệu, quận Hoàn Kiếm.
Các cửa ô là một phần lịch sử của Hà Nội. Ngày nay, người dân Thủ đô vẫn quen nói về Hà Nội với 36 phố phường và 5 cửa ô. Nhưng thực tế Hà Nội từng có bao nhiêu cửa ô? Và những cửa ô này chính thức xuất hiện từ thời điểm nào trong lịch sử? Ở khía cạnh nào đó, câu chuyện về những cửa ô của Hà Nội là một nội dung đầy tính hấp dẫn về chính bản thân nó cũng như liên quan đến lịch sử, văn hóa, kinh tế của mảnh đất Thăng Long – Hà Nội.
Kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024), Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội, Sở Nội vụ Hà Nội phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước) tổ chức trưng bày tài liệu lưu trữ với chủ đề “Hà Nội và những cửa ô”, nhằm giới thiệu lịch sử của các cửa ô Hà Nội gắn liền với lịch sử của Thăng Long – Hà Nội. Thông qua các nguồn sử liệu, các hình ảnh, bản đồ, bản vẽ, các tài liệu viết bằng ngôn ngữ Hán Nôm và tiếng Pháp được lưu trữ tại Trung tâm Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội (EFEO), Thư viện Khoa học Xã hội Việt Nam và đặc biệt là Trung tâm lưu trữ Quốc gia I, Trung tâm Lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội, Trưng bày tái hiện lịch sử các cửa ô Hà Nội; cung cấp một góc nhìn trực quan, sinh động nhất về các hoạt động đời sống xã hội xung quanh các cửa ô và sự biến mất của hầu hết các cửa ô vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX. Bên cạnh đó, Trưng bày giới thiệu về quá trình tiếp quản Thủ đô Hà Nội (10/10/1954) và những bước phát triển của Thủ đô sau ngày đất nước thống nhất đến nay.
Trưng bày tài liệu lưu trữ “Hà Nội và những cửa ô” giới thiệu khoảng 170 tài liệu, hình ảnh với nội dung về 3 chủ đề: “Cửa ô xưa”, “Cửa ô chiến thắng” và “Cửa ô Hà Nội hôm nay”
Cửa ô xưa giới thiệu về lịch sử hình thành các cửa ô của Thăng Long – Hà Nội; kiến trúc; vai trò, công năng của các cửa ô Hà Nội; sự biến đổi về tên gọi và số lượng các cửa ô theo từng giai đoạn. Cùng với những tác động của người Pháp trong quá trình quy hoạch Hà Nội vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, các cửa ô Hà Nội đã dần bị phá hủy. Cửa ô Quan Chưởng là chứng tích còn lại duy nhất đến ngày nay, lưu dấu về sự tồn tại và hình dáng của các cửa ô của Thăng Long – Hà Nội xưa.
Cửa ô chiến thắng kể lại câu chuyện lịch sử về sự kiện các đoàn quân bộ đội cụ Hồ, các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô từ các cửa ô xưa tiến về tiếp quản Hà Nội vào tháng 10/1954, đặc biệt là Lễ chào cờ tại sân vận động Cột Cờ ngày 10/10/1954, với sự tham gia của các đơn vị quân đội tiếp quản thành phố; những tài liệu, hình ảnh về những ngày tiếp quản của quân dân Thủ đô trên các ngành: Nội chính, trước bạ, canh nông, giao thông, bưu điện, thuế…
Cửa ô Hà Nội hôm nay giới thiệu những hình ảnh, tài liệu làm nổi bật sự thay đổi diện mạo của Hà Nội sau những thay đổi địa giới hành chính; Những định hướng Quy hoạch Thủ đô của Đảng và Nhà nước đã giúp Hà Nội phát triển vững trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa; được UNESCO trao tặng danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”; là thành viên của mạng lưới Thành phố sáng tạo.
Trưng bày “Hà Nội và những cửa ô” sẽ khai mạc 07/10/2024 tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội, số 19C Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội.
V.H