Ụ Hỏa Hồi – Điểm ghi nhớ tội ác của Đế quốc Mỹ

Tháng 12/1972, Đế quốc Mỹ đã dùng “Pháo đài bay B.52” đánh phá miền Bắc nước ta. Hà Nội là trọng tâm đánh phá của Đế quốc Mỹ. Ở huyện Đông Anh, 22/23 xã trong huyện cũng là mục tiêu đánh phá trọng điểm của kẻ thù, trong đó có xã Cổ Loa.
Từ ngày 19/12- 28/12/1972 đế quốc Mỹ đã ném bom rải thảm xuống 76 thôn, 32 nhà máy, xí nghiệp bệnh viện ở Đông Anh. Chúng đã huy động 440 lần máy bay các loại, trong đó có 197 lần máy bay B.52, 30 lần máy bay F111A đánh vào Đông Anh. Đặc biệt, từ ngày 20-28/12/1972 Mỹ đã 4 lần dùng B.52 ném bom trên đất Cổ Loa với 233 quả bom phá, bom sát thương và bom bi làm 123 người chết, 39 người bị thương, gần 200 trâu, bò, lợn, gà bị giết hại, 143 nhà bị cháy, sập, 33.600 kg thóc bị thiêu đốt…
Lúc 22 giờ 05 phút ngày 26/12/2022, máy bay Mỹ B.52 đã oanh tạc khu vực từ cuối xóm Thượng, qua xóm Chợ ra đến khu hàng rau Chợ Sa ở xã Cổ Loa. Chúng đã phá hủy nặng nề dân cư khu vực ụ Hỏa Hồi, xóm Vang và xóm Chợ khiến gia đình nào cũng có người chết, có những gia đình chết 13 – 14 người, nhiều thi thể không còn nguyên vẹn.
Dù 50 năm đã trôi qua, nhưng Nhân dân khu vực này nói riêng và Nhân dân Cổ Loa nói chung vẫn còn ghi nhớ, như sự việc mới diễn ra hôm nào. Tội ác của Mỹ gây ra cho Nhân dân Cổ Loa thật tàn bạo, đau thương. Để rồi, cứ mỗi dịp tháng 12 hằng năm, cùng với người dân Thủ đô và cả nước, Nhân dân xã Cổ Loa lại bùi ngùi xót thương, nhưng vẫn luôn tự hào tưởng nhớ tới 12 ngày đêm Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”- một chiến thắng có vai trò quyết định trực tiếp, buộc chính phủ Mỹ phải ký kết Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam.

Từ trận địa Cổ Loa, máy bay B.52 đầu tiên đã bị bắn rơi trên bầu trời Hà Nội
Ảnh: Quân chủng Phòng Không – Không quân

Trở về 50 năm trước, ụ Hỏa Hồi là khu vực đặt sở chỉ huy và đài quan sát phòng không của Tiểu đoàn 59, Trung đoàn Tên lửa 261 (Đoàn Phòng không Hà Nội). Theo lời kể lại, tại trận địa Phòng không Cổ Loa, 20 giờ 13 phút ngày 18/12/1972, tốp máy bay B.52 mang số hiệu 671 bay từ sườn Tam Đảo vào đánh Đông Anh. Khi chúng vào gần, được lệnh của Tiểu đoàn trưởng, Sĩ quan điều khiển mở máy phát sóng bắt mục tiêu B.52 ở cự ly 30km, các trắc thủ điêu luyện bám sát dải nhiễu B.52. Sau tiếng hô “Phóng!”của Tiểu đoàn trưởng, sĩ quan điều khiển liền ấn nút phóng 2 quả tên lửa bằng phương pháp T/T. Tên lửa gặp máy bay B.52 nổ tung. Tín hiệu nhiễu đậm mịn trên màn huỳnh quang vụt tắt. Các trắc thủ đồng loạt hô: Mất nhiễu. Đồng chí trắc thủ quan sát mắt cũng hô to: “Cháy rồi, cháy rất to!”. Cùng với tiếng hò reo như muốn nổ tung trận địa là hình ảnh xác B.52 biến thành bó đuốc khổng lồ rơi xuống cánh đồng Chuôm – thuộc huyện Sóc Sơn, cách trận địa chưa đầy 10km, giặc lái bị bắt sống…Chiếc máy bay đầu tiên trong chiến dịch đã bị hạ gục, động viên, cổ vũ rất lớn tinh thần chiến đấu của quân – dân Thủ đô, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ trên không của Hà Nội.

Ụ Hỏa Hồi – Điểm ghi nhớ tội ác của Đế quốc Mỹ
Trong chiến dịch “12 ngày đêm” chống đế quốc Mỹ, tại ụ Hỏa Hồi 02 Liệt sĩ đã hy sinh, là đồng chí Chu Đình Sóc (nguyênTrưởng công an xã) và Nguyễn Văn Thịnh (nguyên xã đội trưởng); 01 đồng chí bị thương và hàng chục người dân bị chết.
Để ghi dấu lại tội ác của Đế quốc Mỹ, cũng như tưởng nhớ những con dân đất Loa Thành đã ngã xuống trong trận chiến ấy, ngày 13/10/2017, Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội đã ra quyết định gắn bia lưu niệm sự kiện cách mạng “Điểm ghi dấu tội ác của đế quốc Mỹ tại ụ Hỏa Hồi” – thôn Chợ, xã Cổ Loa, huyện Đông Anh. Công trình luôn được địa phương giữ gìn xanh – sạch – đẹp. Đặc biệt, mỗi năm, vào dịp kỷ niệm Chiến thắng Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không, cán bộ, Nhân dân xã Cổ Loa và huyện Đông Anh đã tổ chức nhiều hoạt động về nguồn, như: Xây dựng chuyên mục Theo dòng lịch sử trên Cổng thông tin điện tử và trên hệ thống loa truyền thanh; tập hợp và tuyên truyền các tin, bài, tư liệu, hiện vật liên quan đến sự kiện Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không ở địa phương; tổ chức chăng, treo pano, ápphích, băngđrôn, khẩu hiệu tuyên truyền kỷ niệm. Công tác giáo dục được huyện Đông Anh và xã Cổ Loa chú trọng. Hội CCB và nhiều trường học đã tổ chức các buổi nói chuyện thời sự, chủ đề: Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không. Những dịp kỷ niệm vào năm chẵn, như 30 năm, 35 năm, 40 năm, 45 năm, 50 năm các trường học thường tổ chức các buổi học ngoại khóa tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, Bảo tàng chiến thắng B.52 và tại ụ Hỏa Hồi. Nhiều cơ quan, đơn vị, trường học còn tổ chức thi viết, tìm hiểu về chiến thắng Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không. Các trường học của Cổ Loa đã kết hợp các tiết học chuyên đề với việc giới thiệu về chiến thắng, về ý nghĩa, hình ảnh “Điểm ghi dấu tội ác của đế quốc Mỹ tại ụ Hỏa Hồi” …Việc cán bộ, Nhân dân địa phương luôn chăm sóc công trình và các hoạt động về nguồn của địa phương không chỉ an ủi vong linh những người đã mất, tạo thành niềm tự hào về một thời hào hùng của dân tộc cho những ai đã một lần đặt chân lên ụ Hỏa Hồi, nghe câu chuyện lịch sử chống giặc Mỹ của người dân Cổ Loa và Thủ đô. Nơi đây còn là 1 địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ tuổi trẻ và là điểm đến của du khách thập phương khi về với Cổ Loa.
Thanh Quy