Trưng bày chuyên đề “Thắp ngọn lửa hồng” là câu chuyện cảm động về ý chí kiên cường, sự hy sinh anh dũng của những người con ưu tú từng bị địch bắt, giam trong các nhà tù và cũng là tình cảm thiêng liêng, góp phần thắp lên ngọn lửa tri ân các anh hùng liệt sĩ. Trưng bày gồm 3 nội dung: “Tiếng súng mở đầu”, “Trọn một lời thề” và “Dấu xưa vang mãi”…
Sáng 9/7, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức khai mạc Trưng bày chuyên đề “Thắp ngọn lửa hồng” nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2024).
Tới dự khai mạc Trưng bày có: Thiếu tướng Huỳnh Đắc Hương – Trưởng ban đại diện Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày thành phố Hà Nội; ông Nguyễn Tiến Hà – Ủy viên thường trực 15 Ban liên lạc, Trưởng ban liên lạc Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà tù Hỏa Lò; ông Trần Đình Thành – Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); ông Đỗ Đình Hồng – Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội; bà Trần Thị Vân Anh – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội; bà Lê Thị Ánh Mai – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội; PGS.TS Phạm Mai Hùng – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; bà Nguyễn Thị Bích Thủy – Giám đốc Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò; các nhà khoa học; các cựu tù chính trị từng bị bắt giam tại Nhà tù Hỏa Lò.
Các đại biểu nghe giới thệu về Trưng bày
Trưng bày chuyên đề “Thắp ngọn lửa hồng” là câu chuyện cảm động về ý chí kiên cường, sự hy sinh anh dũng của những người con ưu tú từng bị địch bắt, giam trong các nhà tù và cũng là tình cảm thiêng liêng, góp phần thắp lên ngọn lửa tri ân các anh hùng liệt sĩ. Trưng bày gồm 3 nội dung: “Tiếng súng mở đầu”, “Trọn một lời thề” và “Dấu xưa vang mãi”.
Ở nội dung “Tiếng súng mở đầu” khẳng định, sau khi thành lập (2/1930), Đảng Cộng sản Việt Nam đã tập hợp đông đảo quần chúng làm nên phong trào cách mạng (1930 – 1931) với đỉnh cao là phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ (1936 – 1939). Tháng 9/1939, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Ngày 22/9/1940, quân Nhật tiến công Lạng Sơn, ném bom Hải Phòng, đổ bộ vào Đồ Sơn, quân Pháp chống cự yếu ớt, đã nhanh chóng đầu hàng. Không khuất phục trước kẻ thù, ba cuộc khởi nghĩa đã nổ ra ở ba miền Bắc, Trung, Nam là khởi nghĩa Bắc Sơn (9/1940), khởi nghĩa Nam Kỳ (11/1940), binh biến Đô Lương (1/1941). Đây chính là những tiếng súng báo hiệu cho cuộc khởi nghĩa toàn quốc.
Nội dung “Trọn một lời thề” cho thấy, sau thất bại của những cuộc khởi nghĩa, đặc biệt là khởi nghĩa Nam Kỳ, thực dân Pháp thẳng tay đàn áp người dân, dựng trường bắn và xử tử hình nhiều đồng chí lãnh đạo của Ðảng bị bắt từ trước khởi nghĩa, như các đồng chí: Hà Huy Tập, Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Phan Đăng Lưu, Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Thị Minh Khai… Dù bị tra tấn, đày ải trong lao tù, những người con ưu tú vẫn giữ mãi ngọn lửa nhiệt huyết, tinh thần đấu tranh kiên cường. Ở nơi trường bắn, các đồng chí vẫn hiên ngang, bất khuất, nêu cao khí tiết của người chiến sĩ cách mạng.
Nội dung “Dấu xưa vang mãi” thể hiện, những địa danh lịch sử, nơi kẻ địch từng dựng trường bắn và nhà lưu niệm tưởng nhớ những người con ưu tú của Đảng giờ đây đã trở thành những “địa chỉ đỏ”, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho nhiều thế hệ. Nhiệt huyết cách mạng, khí phách hiên ngang của những người chiến sĩ vẫn âm vang qua những lời nói, câu thơ và còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Trưng bày có nội dung thuyết minh kết hợp với âm thanh bổ trợ giúp khách tham quan Trưng bày như ngược dòng lịch sử để hiểu sâu sắc về tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất trong lao tù, sự hy sinh anh dũng của những người con ưu tú cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Hoạt cảnh tái hiện cuộc gặp gỡ cuối cùng trong Nhà tù Hỏa Lò của gia đình đồng chí Mai Ngọc Thuyết và đồng chí Nguyễn Văn Mẫn năm 1933
Tại Trưng bày, các đại biểu và du khách được thực hiện nghi lễ dâng hương, tưởng niệm các chiến sĩ yêu nước, cách mạng đã hy sinh tại Nhà tù Hỏa Lò. Xem hoạt cảnh tái hiện cuộc gặp gỡ cuối cùng trong Nhà tù Hỏa Lò của gia đình đồng chí Mai Ngọc Thuyết và đồng chí Nguyễn Văn Mẫn năm 1933. Sau đó, đồng chí Nguyễn Văn Mẫn bị lưu đày đi Nhà tù Côn Đảo. Năm 1943, đồng chí hy sinh do chế độ tù đày khắc nghiệt. Trải nghiệm sự cùm kẹp tại hai gian xà lim (phục dựng) dùng giam tù nhân bị kết án tử hình, để cảm nhận một phần gian khổ, khắc nghiệt mà thế hệ cha ông đã trải qua khi bị địch bắt, giam trong Nhà tù Hỏa Lò.
Du khách tham quan Trưng bày
Dự khai mạc Trưng bày, Giáo sư Sử học Lê Văn Lan cảm nhận, Trưng bày rất quy mô, nội dung được lựa chọn kỹ lưỡng, trình bày khoa học, nghệ thuật, mỹ thuật, thể hiện sâu sắc, hiệu quả sự lan tỏa tinh thần yêu nước, những cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sĩ, thương binh và những người đã tham gia chiến đấu trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, giải phóng non sông. Đây là hoạt động vô cùng ý nghĩa trong dịp kỷ niệm Ngày Thương binh – Liệt sĩ 27/7.
Giáo sư Sử học Lê Văn Lan cảm nhận về Trưng bày
Hai bạn trẻ đến từ tỉnh Hải Dương bày tỏ: “Chúng em thật tự hào, xúc động khi được đến tham quan Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò. Đặc biệt khi xem các hình ảnh, hiện vật, đọc các tư liệu tại Trưng bày chuyên đề “Thắp ngọn lửa hồng”, chúng em vô cùng cảm phục sự gan dạ, anh dũng của thế hệ cha ông. Chúng em sẽ cố gắng học tập tốt, lao động tốt để góp sức xây dựng quê hương, đất nước, xứng đáng với sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ”.
Trưng bày chuyên đề “Thắp ngọn lửa hồng” diễn ra đến ngày 15/8/2024 tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, số 1 phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội./.
Ngọc Trâm