Thôn Xuyên Dương, xã Xuân Dương vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về ở và làm việc 25 ngày đêm. Niềm vinh dự, tự hào khi được đón Bác Hồ về thăm, ở, làm việc luôn được Đảng bộ và Nhân dân huyện Thanh Oai nói chung, xã Xuân Dương nói riêng ghi nhớ và làm theo.
Huyện Thanh Oai rất tự hào khi được Bác Hồ về thăm 7 lần. Đáng nhớ nhất là sự kiện thôn Xuyên Dương, xã Xuân Dương vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về ở và làm việc 25 ngày đêm. Cán bộ, đảng viên và Nhân dân xã Xuân Dương luôn trân trọng, ghi nhớ và làm theo lời Bác.
Ngày 19/12/1946, sau khi chủ trì phiên họp Ban Thường vụ Trung ương Đảng tại làng lụa Vạn Phúc (Hà Đông), Chủ tịch Hồ Chí Minh rời Vạn Phúc về ở và làm việc tại gia đình ông Nguyễn Huy Chúc – một quần chúng cách mạng ở thôn Xuyên Dương. Căn nhà nằm sát bờ đê sông Đáy vừa bảo đảm bí mật, vừa tiện lợi cho việc di chuyển cả đường bộ và đường thủy. Cùng đến Xuân Dương với Chủ tịch Hồ Chí Minh có các đồng chí lãnh đạo Trung ương: Nguyễn Lương Bằng, Trần Đăng Ninh, Vũ Kỳ… Trong căn phòng nhỏ trên tầng 2, mọi công việc và sinh hoạt của Bác đều được giữ bí mật tuyệt đối.
Đoàn công tác của thành phố Hà Nội nghe giới thiệu về Nhà lưu niệm Bác Hồ ở Xuân Dương
Ảnh: Lâm Quỳnh Dao
Trong 25 ngày ở và làm việc tại Xuân Dương (từ đêm 19/12/1946 đến ngày 13/1/1947), Bác Hồ đã viết hơn 60 văn kiện ở các lĩnh vực đối nội, đối ngoại, kinh tế, chính trị, xã hội… để chỉ đạo cuộc kháng chiến vừa nổ ra trên cả nước. Cũng tại đây, nhiều cuộc họp của Bác với các đồng chí Trường Chinh, Nguyễn Lương Bằng, Võ Nguyên Giáp đã diễn ra. Trong đó có thể kể đến, ngày 2/1/1947, Bác viết thư khen ngợi tinh thần quyết chiến của các chiến sĩ bị thương, khen ngợi sự tận tâm của các y sĩ, cứu thương. Ngày 10/1/1947, Bác viết lời kêu gọi gửi đồng bào, chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài và Hoa kiều ở Việt Nam nhân dịp Tết Nguyên đán Đinh Hợi; làm thơ tặng báo “Độc lập” cho mùa xuân độc lập đầu tiên…
Sau khi quyết định di chuyển lên thôn Phú Đa, xã Cần Kiệm, huyện Thạch Thất để tiếp tục cùng Trung ương Đảng chỉ đạo kháng chiến, chập tối 13/1/1947, Bác mời vợ chồng ông Chúc vào gặp. Ngoài việc hỏi thăm sức khỏe bà Nguyễn Thị Dần (vợ ông Chúc) sau khi sinh con gái đầu lòng, theo nguyện vọng của gia đình, Bác đã đặt tên cho cháu bé là Kim Minh và tặng chiếc dây chuyền bằng bạc rồi cảm ơn gia đình.
Những tư liệu được trưng bày tại Nhà lưu niệm Bác Hồ ở Xuân Dương.
Ảnh: Kiến Nghĩa
Những ngày Bác ở và làm việc tại Xuân Dương để lại những kỷ niệm không bao giờ quên cho Nhân dân địa phương và gia đình ông Nguyễn Huy Chúc. Năm 1996, Bộ Văn hóa – Thông tin đã công nhận khu nhà ở của gia đình ông Nguyễn Huy Chúc là Nhà lưu niệm Bác Hồ và được xếp hạng di tích cấp quốc gia. Năm 2006, do Nhà lưu niệm xuống cấp nghiêm trọng, UBND tỉnh Hà Tây (cũ) quyết định đầu tư xây dựng lại toàn bộ khuôn viên Nhà lưu niệm Bác Hồ gồm 2 dãy nhà cùng với hệ thống cổng, tường rào, kè bờ ao, trồng cây…Trong gian thờ Bác hiện vẫn còn lưu giữ một số kỷ vật gắn liền với những ngày Bác ở và làm việc tại Xuân Dương như: Chiếc máy đánh chữ, bộ bàn ghế, chiếc giường bằng gỗ lim…Nơi đây con trưng bày một số hình ảnh của Bác những ngày đầu kháng chiến; ảnh chụp những lẫn Bác về thăm các xã Bích Hòa, Phương Trung, Tảo Dương; ảnh chân dung các đồng chí lãnh đạo cấp cao từng về Xuyên Dương trong các cuộc họp với Bác; các tư liệu giới thiệu về vùng đất và con người Xuân Dương trong đấu tranh cách mạng, trong công cuộc xây dựng và phát triển quê hương… Nhà lưu niệm Bác Hồ tại Xuân Dương luôn được các đồng chí lãnh đạo thành phố, huyện Thanh Oai cùng nhiều đoàn thể, Nhân dân địa phương và khách thập phương tới tham quan, học tập, dâng hương báo công với Bác.
75 năm trôi qua, niềm vinh dự, tự hào khi được đón Bác Hồ về thăm, ở, làm việc luôn được Đảng bộ và Nhân dân huyện Thanh Oai nói chung, xã Xuân Dương nói riêng ghi nhớ và làm theo. Xã Xuân Dương đang nỗ lực phấn đấu trong công cuộc đổi mới. Các thôn Xuyên Dương, Trường Xuân, Vân Đồng luôn phát huy tinh thần đoàn kết lương – giáo, phát huy vai trò của các hội, đoàn thể, duy trì sinh hoạt đều đặn mô hình các câu lạc bộ, mô hình dòng họ giúp nhau xóa đói giảm nghèo…làm kinh nghiệm trong xây dựng và giữ vững danh hiệu làng văn hóa, để Xuân Dương mãi mãi là điểm sáng văn hóa, địa chỉ “đỏ” giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Mai Phương