Ra mắt khán giả Thủ đô vào tháng 8/2020, “Trung trinh liệt nữ” của Nhà hát Chèo Hà Nội không chỉ nhận được sự quan tâm của đông đảo khán giả mà còn được Hội NSSK Việt Nam trao giải B cho tác phẩm nghệ thuật xuất sắc năm 2020.
Vở diễn là câu chuyện về công chúa An Tư, một trong hai công chúa nổi tiếng nhất trong lịch sử thời nhà Trần với cuộc hôn nhân mang tính trọng đại vì đất nước. Trong sử sách, tư liệu về An Tư công chúa không nhiều, nàng chỉ được nhắc đến với cuộc hôn nhân nhằm thực hiện kế hoãn binh với Thoát Hoan, viên tướng chỉ huy quân Nguyên xâm lược Đại Việt lần thứ 2.
An Tư công chúa là con gái út của vua Trần Thái Tông, em gái vua Trần Thánh Tông và là cô ruột của vua Trần Nhân Tông. Đều là hai nàng công chúa được đưa đi hòa thân nhưng có lẽ số phận của An Tư công chúa thống khổ hơn rất nhiều so với Huyền Trân.
Nếu như công chúa Huyền Trân được đưa đến Chiêm Thành lấy vua Chế Mân trong hòa bình theo hôn ước của hai nước, được phong làm hoàng phi thì An Tư được đưa đến làm phi của Thoát Hoan chỉ là một kế sách của vua Trần Thánh Tông khi Đại Việt gặp khó khăn trong buổi đầu kháng chiến.
Chuyện kể rằng tháng Giêng năm 1285, đội quân Nguyên hùng mạnh do Thoát Hoan chỉ huy tràn vào xâm lược Đại Việt lần thứ 2. Trước thế giặc hung hãn, nhiều tôn thất nhà Trần đã bỏ trận quy hàng, tình thế hết sức nguy cấp… Vua Trần ra lệnh rút quân về Thiên Trường để củng cố lực lượng và sai sứ giả sang trại giặc vờ thương thuyết để làm chậm tốc độ tiến quân của giặc nhưng không có kết quả. Trong tình thế vô cùng cấp bách đó, triều đình nhà Trần buộc phải tìm kế hoãn binh để có thời gian củng cố lực lượng, tổ chức chiến đấu.
Để cứu đất nước trong lúc an nguy, công chúa An Tư đã hy sinh bản thân mình để làm cống vật kìm hãm chân quân giặc. Nàng đã được mang gả cho Thoát Hoan và ở trong lòng quân giặc, An Tư công chúa đã bí mật gửi tin tức về tình hình quân Nguyên cho nhà Trần biết để tìm cách phản kích…
Đặc biệt hơn, khi nhà Trần phản công mạnh mẽ, An Tư công chúa đã biến mình thành ngọn lửa sống để dẫn đường cho quân nhà Trần biết chỗ ở của Thoát Hoan mà đến tấn công khiến cho Thoát Hoan phải trốn trong ống đồng về nước…
An Tư là nàng công chúa lá ngọc cành vàng nhưng vì nước vì dân mà hi sinh quên mình cho dân tộc. Chính sự hi sinh của An Tư công chúa đã góp phần không nhỏ trong cuộc kháng chiến Mông – Nguyên thắng lợi lần thứ 2 đầy vẻ vang trong lịch sử nhà Trần.
Tất cả giai đoạn lịch sử hào hùng đó và đặc biệt là câu chuyện về công chúa An Tư đã được tái hiện một cách rõ nét qua vở diễn “Trung trinh liệt nữ” của Nhà hát Chèo Hà Nội.
Vở diễn được đạo diễn NSND Hoàng Quỳnh Mai dàn dựng dựa trên kịch bản của tác giả Trần Hồng Vân, và được chuyển thể chèo bởi tác giả Mai Văn Sinh. “Trung trinh liệt nữ” có sự tham gia diễn xuất của nhiều gương mặt nghệ sĩ, diễn viên tên tuổi của Nhà hát Chèo Hà Nội như: NS Thanh Huyền, Lê Đạt,NS Hồng Thắng, NSƯT Hồng Nam, NS Quang Biên, NSƯT Thu Hằng…
“Trung trinh liệt nữ” được Nhà hát Chèo Hà Nội hoàn thành và ra mắt từ tháng 8/2020 và đây cũng là vở diễn được Hội NSSK Việt Nam trao giải B cho các tác phẩm nghệ thuật xuất sắc năm 2020.
Lan Hương